Wypraszanie "uciążliwego pasażera" to łamanie praw człowieka? Tak twierdzi Rzecznik Praw Obywatelskich

Wszystko zaczęło się jeszcze w 2017 roku, kiedy Rzecznik praw obywatelskich zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zapis w regulaminie ZTM mówiący o tym, że z autobusu, tramwaju lub metra istnieje możliwość wyproszenia osób "zagrażających bezpieczeństwu, porządkowi lub narażających współpasażerów na dyskomfort podróży z powodu braku zachowania elementarnej higieny osobistej (brud i odór)". Paragraf ten utożsamiany jest zazwyczaj z osobami bezdomnymi, które korzystają z komunikacji miejskiej żeby się ogrzać i przespać. Często niestety podróż z taką osobą jest przykra dla pozostałych pasażerów.

CZYTAJ TAKŻE: Mieszkańcy Pruszkowa, Otwocka i Sulejówka będą płacić za bilety, tak jak warszawiacy? Miasta gotowe dopłacać do komunikacji

Paragraf ten został przegłosowany przez Radę Warszawy w 2016 roku. Sąd przychylił się do wniosku Adama Bodnara. Nie pomogło odwołanie się Rady Warszawy do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który przychylił się do poprzedniego wyroku i zapis zniknął z regulaminu ZTM.

Rada m. st. Warszawy uchwaliła, że z komunikacji miejskiej można usuwać „uciążliwego pasażera" bez uwzględniania zasad współżycia społecznego: z pojazdu można usunąć osoby narażające współpasażerów na dyskomfort podróży z powodu odrażającego wyglądu, zapachu lub zachowania. Można to zrobić nie zważając na sytuację tej osoby, czyli coś, co prawo przewozowe nazywa zasadami współżycia społecznego.

Tymczasem prawo przewozowe (ustawa, a więc akt wyższej rangi) wskazuje przypadki, w których pasażer może być usunięty z pojazdu: można to zrobić, jeśli zagraża bezpieczeństwu lub porządkowi. Jeśli zaś ktoś odmawia zapłaty za przejazd albo jest uciążliwy, można go wyprosić z pojazdu, O ILE nie narusza to zasad współżycia społecznego. W ten sposób prawo chroni konstytucyjnie zagwarantowaną godnością człowieka i broni go przed niehumanitarnym traktowaniem.

Kością niezgody jest interpretacja słów "o ile nie narusza to zasad współżycia społecznego". Zdaniem Adama Bodnara sytuacja życiowa, w której znalazła się dana osoba usprawiedliwia bycie "uciążliwym pasażerem" i nieuwzględnianie tego jest niehumanitarne i sprzeczne z konstytucją.

CZYTAJ TAKŻE: Metro na Wolę. Przemysłowy wystrój stacji Płocka. Prace zakończą się za dwa miesiące

Warto przypomnieć, że od 2018 roku niektóre osoby bezdomne mają zapewnione darmowe przejazdy komunikacją miejską. Przywilej ten posiadają ci, którzy korzystają z pomocy ośrodków pomocy społecznej. Czy to oznacza, że nic nie można zrobić? - Sposób postępowania w Warszawskim Transporcie Publicznym określają przepisy - mówi Tomasz Kunert, rzecznik ZTM i powołuje się na przepisy Prawa Przewozowego:

Art.15.
1. Podróżny jest obowiązany do przestrzegania przepisów porządkowych obowiązujących w transporcie.
2.Osoby zagrażające bezpieczeństwu lub porządkowi w transporcie mogą być niedopuszczone do przewozu lub usunięte ze środka transportowego.
3.Osoby uciążliwe dla podróżnych lub odmawiające zapłacenia należności za przewóz mogą być usunięte ze środka transportowego, chyba że naruszałoby to zasady współżycia społecznego.

oraz Przepisy porządkowe obowiązujące w lokalnym transporcie zbiorowym organizowanym przez m. st. Warszawa

§ 2
1. Obsługa pojazdu, pracownicy nadzoru ruchu, służby metra i kontrolerzy biletów uprawnieni są do udzielania wskazówek i uwag oraz wydawania poleceń mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa pasażerów, prawidłowe funkcjonowanie przewozów organizowanych przez m.st. Warszawę oraz egzekwowanie niniejszych Przepisów porządkowych.
2. Pasażerowie obowiązani są podporządkować się poleceniom, o których mowa w ust. 1.

- Inaczej mówiąc, osoby wymienione powyżej mają prawo taką osobę wyprosić z pojazdu. Mogą to zrobić z własnej inicjatywy lub na prośbę innych pasażerów. Jeśli nie chce tego zrobić, mogą wezwać straż miejską lub policję - wyjaśnia Kunert.