XVIII Konkurs Chopinowski. Prof. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Niezwykle wysoki i wyrównany poziom

Michał Mieszko Skorupka: Konkurs Chopinowski jest najważniejszym wydarzeniem muzycznym w Polsce, a zarazem jednym z najważniejszych tego typu przedsięwzięć na świecie. Jak ważną rolę pełni on dla uczestników, czy można go nazwać najskuteczniejszym startem w ich karierze?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Jest dla nich bardzo ważny, ma duży wpływ na ich dalszy rozwój. Wiemy o tym, że laureaci tego konkursu znani są dziś na całym świecie jako jedni z największych we współczesnej muzyce klasycznej. Od wielu lat aktywnie śledzę ten konkurs, również dlatego, że jestem pedagogiem i razem z moimi studentami, którzy są wybitnymi polskimi artystami, brałam udział w wielu prestiżowych konkursach międzynarodowych. Zawsze są one potężnym wyzwaniem dla uczestników, zwycięstwo, ale również i sam udział, często oznacza otwarcie drzwi do artystycznej kariery. Ci muzycy stają się znani, poszukiwani, dostają ogromne możliwości występowania przed publicznością na całym świecie. To jest naprawdę coś niezwykle ważnego.

Michał Mieszko Skorupka: Jak Pani zdaniem istotna w dzisiejszych czasach jest popularyzacja muzyki Fryderyka Chopina?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Jest bardzo istotna. Jego muzyka jest nadzwyczajna, ma wielkie znaczenie dla historii naszego kraju. Nie możemy nigdy zapomnieć o tak wspaniałym kompozytorze.

Michał Mieszko Skorupka: Pierwszy Konkurs Chopinowski odbył się ponad 90 lat temu. Odnoszę wrażenie, że od tamtego czasu zmieniło się niemal wszystko, z wyjątkiem muzyki klasycznej, m.in. autorstwa Fryderyka Chopina. Czy uważa Pani podobnie?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Zdecydowanie tak, ma Pan rację, ta muzyka jest ponadczasowa. Warto jednak nadmienić, że pianiści w dawnych czasach grali Chopina inaczej, niż ci, których możemy podziwiać obecnie. Młodzi artyści operują dzisiaj niesamowitą techniką, wyobraźnią i sztuką pianistyczną, jest to coś niebywałego.

Michał Mieszko Skorupka: Czy na ich nietuzinkowe umiejętności ma również wpływ lepszy niż przed laty poziom kształcenia?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Bez wątpienia, choć uznałabym bardziej, że ich lepszy poziom ma ścisły związek z rosnącymi wymaganiami wobec młodych ludzi. Zwróćmy uwagę na fakt, że dziś konkursy wygrywają uczestnicy mający zaledwie 17 lat - to coś niesamowitego. Kiedyś ludzie w tym wieku kończyli szkołę średnią i szli do wyższej, a teraz są oni jednymi z najwybitniejszych artystów.

Michał Mieszko Skorupka: Wspominała Pani, że od lat jest na bieżąco z wydarzeniami związanymi z Konkursem Chopinowskim. Czy któraś edycja szczególnie zapadła Pani w pamięci?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Każdy konkurs jest wyjątkowy. Gdybym jednak miała wskazać te, które zrobiły na mnie największe wrażenie, byłby to pierwszy, jaki oglądałam, w 1965 roku, gdy wygrywała Martha Argerich. Pamiętam, ja wprawiła nas wszystkich w zachwyt. Kolejne konkursy to te z udziałem Janusza Olejniczaka i Piotra Palecznego oraz ten, w którym zwyciężył Krystian Zimerman. Nie zapominam również o 2005 roku i sukcesie Rafała Blechacza.

Michał Mieszko Skorupka: Porozmawiajmy teraz o trwającym XVIII Konkursie Chopinowskim. Czy fakt, że do trzeciego etapu zakwalifikowało się dwudziestu trzech, a nie jak ma to miejsce zazwyczaj - dwudziestu kandydatów, świadczy o tym, że poziom konkursu jest bardzo wysoki i niezwykle wyrównany?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Z pewnością. Miałam możliwość być w filharmonii i podziwiać występy tych młodych artystów na żywo - i muszę przyznać, że poziom jest absolutnie wyrównany. Jest to potwierdzenie moich słów, o niesamowicie utalentowanej młodzieży. Uczestnicy czują, że to jest ich niepowtarzalna szansa, chcą ją wykorzystać najlepiej jak potrafią. Warto podkreślić, że w związku z pandemią, mieli rok więcej na przygotowanie się do tego wspaniałego konkursu.

Michał Mieszko Skorupka: Nie wiem, czy to dobry moment, aby rozmawiać o faworytach, nie mniej jednak chciałbym zapytać o rosyjską pianistkę Evę Gevorgyan. Pianistka niewątpliwie oczarowała publikę, a jej nazwisko wymienia się w gronie tych, które mogą w konkursie powalczyć o najwyższe laury. Czy podziela Pani tę opinię?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Jest cudowna, wspaniała. Ma nieprawdopodobny talent. Nie zapominajmy jednak, że wśród reprezentantów naszego kraju również znajdują się wielcy pianiści. Wracając jednak do Evy, jestem zdumiona, że tak młoda, siedemnastoletnia dziewczynka gra z taką pasją. Myślę, że ma ona duże szanse na to, aby zakwalifikować się do ścisłej czołówki.

Michał Mieszko Skorupka: Wspominała Pani o naszych reprezentantach. Czy sześciu pianistów na tym etapie konkursu to nasz narodowy sukces?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Oczywiście, wszyscy grają wspaniale, a Mateusz Krzyżowski z naszej uczelni jest po prostu znakomity.

Michał Mieszko Skorupka: Największa niespodzianka obecnego konkursu?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Ciężko powiedzieć. Mnie najbardziej zaskoczyło to, że do dalszej rywalizacji nie zakwalifikowała się Aleksandra Świgut, która jest fenomenalną artystką. Niestety, tego typu sytuacje zdarzają się na różnych konkursach, takie jest po prostu życie.

Michał Mieszko Skorupka: Czym różni się obecny konkurs od tego, który miał miejsce w 2015 roku?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Jak mówiłam wcześniej, każdy konkurs jest wyjątkowy. W tym chciałam jeszcze raz wyróżnić kolosalny poziom, świetną organizację oraz wielkie zainteresowanie, o czym świadczy fakt, że niezwykle ciężko jest zdobyć bilety na to wydarzenie.

Michał Mieszko Skorupka: Słyszałem opinie, że jedni uczestnicy grają Chopina bardziej po polsku niż inni. Czy to faktycznie możliwe? Czy jest jakaś konkretna recepta na granie jego utworów?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Tak, można to zauważyć. Wspomniany przeze mnie Mateusz Krzyżowski grał przepięknie, m.in. właśnie dlatego, że grał go po polsku. Jego wykonanie podobało mi się pod każdym względem. Chciałam podkreślić, że wszyscy reprezentanci Polski są wspaniali, lecz Mateuszowi kibicuję szczególnie, gdyż jest studentem naszej uczelni. Czy jest konkretna recepta? Nie sądzę. Jedni grają Chopina bardziej tradycyjnie, inni sięgają po wirtuozerskie sposoby. W każdym wykonaniu dostrzegamy w ten sposób odmienną osobowość każdego uczestnika - i to trzeba docenić.

Michał Mieszko Skorupka: Wielokrotnie mówiła Pani o gigantycznych umiejętnościach młodych pianistów. W jakim procencie decyduje o nich talent, a w jakim ciężka praca?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Jedno i drugie jest ważne. Wydaje mi się, okiem pedagoga z wieloletnim stażem, że zdarzają się ludzie nieprawdopodobnie utalentowani, ale brakuje im systematyczności. W parze z talentem musi iść pracowitość i sumienność.

Michał Mieszko Skorupka: Żaden inny konkurs muzyki poważnej w Polsce nie wzbudza takich emocji jak Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Co czyni go wyjątkowym?

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska: Odpowiedź może być tylko jedna - Fryderyk Chopin. Postać naszego kompozytora, a także jego niełatwe życie budzi ogromne zainteresowanie na całym świecie. Każdy jego utwór jest przepiękny. W pełni świadomi są tego zarówno uczestnicy konkursu, jak i jego widzowie.

Prof. zw. dr hab. Katarzyna Jankowska-Borzykowska jest absolwentką Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (dyplom z wyróżnieniem) w klasie fortepianu prof. Wiktora Mierżanowa i as. Iriny Rumiancewej oraz kameralistyki w klasie prof. Jerzego Marchwińskiego. Następnie kształciła się na Królewskiej Akademii Muzycznej w Sztokholmie w klasie prof. Grety Erikson oraz w Szkole Kameralistyki Radia Szwedzkiego w Edsberg. Brała udział w najważniejszych Festiwalach Muzycznych międzynarodowych i krajowych. Grała muzykę kameralną na całym świecie, w tym m.in. w Niemczech, Francji, Holandii, Szwecji, Dani, Zjednoczonych Emiratach Arabskich i Iranie. Od wielu lat jest pedagogiem w macierzystej uczelni. W 2012 roku otrzymała tytuł profesora sztuk muzycznych. W Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina prowadzi klasę kameralistyki fortepianowej, gdzie przekazuje młodym muzykom swoją pasję i doświadczenie estradowe. W latach 2012-2020 pełniła funkcję kierownika Katedry Kameralistyki Fortepianowej.