Zmiany na Osiedlu Przyjaźń. Jaka przyszłość czeka zabytkową zabudowę Bemowa?

Jak poinformowały władze Warszawy, trwają prace nad planem miejscowym zagospodarowania przestrzennego obszaru "Jelonki część II" - rejon Osiedla Przyjaźń. Przypomnijmy, że tzw. plan miejscowy to dokument, który określa, jak w przyszłości będzie można urządzić tę okolicę. - W Warszawie plany ustalają, w jaki sposób mogą być m.in. budowane i przebudowywane budynki, ulice, place, tworzona sieć infrastruktury, jak mogą zostać urządzone tereny zieleni, czyli np. parki i skwery - czytamy w miejskim serwisie.

Miejscy urbaniści i urzędnicy przygotowali już propozycję projektu takiego planu dla zabytkowego Osiedla Przyjaźń. Został on wyłożony do publicznego wglądu, co oznacza, że każdy może go zobaczyć - w urzędzie lub na stronie internetowej. Teraz jest więc najlepszy czas na przeanalizowanie planu i zgłoszenie propozycji zmian. W sumie chodzi o blisko 35 hektarów w sąsiedztwie Ratusza Dzielnicy Bemowo oraz stacji II linii metra.

Główne założenie projektu planu to przede wszystkim zachowanie i ochrona układu urbanistycznego oraz zabudowy Osiedla Przyjaźń, ale również funkcjonalne ukształtowanie części centrum dzielnicy u zbiegu ul. Powstańców Śląskich i Górczewskiej.

Najważniejsze założenia projektu planu miejscowego dla Osiedla Przyjaźń:

• Plan wyznacza, wzdłuż ul. Górczewskiej i w bezpośrednim sąsiedztwie Urzędu Dzielnicy Bemowo oraz stacji metra, zabudowę usługową, tereny zamieszkania zbiorowego, a także zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej lub jednorodzinnej z dopuszczeniem usług.
• Plan wytycza dwa place publiczne oraz nowy teren zieleni urządzonej – park. W części centralnej wyznacza tereny usług i zachowuje tereny o funkcji sportowo-rekreacyjnej w południowo-wschodniej części obszaru.
• Na większości obszaru opracowania plan utrzymuje ekstensywny charakter zabudowy.
• W planie wprowadzono szereg zapisów gwarantujących ochronę i rozwój zieleni.
• Zachowano i objęto ochroną układ urbanistyczny i zabudowę Osiedla Przyjaźń zapisami z zakresu ochronny dziedzictwa kulturowego i zabytków.

Mówi się, że Osiedle Przyjaźń nigdy nie powstałoby bez PKiN, a najwyższy do dzisiaj budynek w Warszawie też nigdy by nie powstał, gdyby nie miejsce, które dzisiaj znajdziemy tuż przy ratuszu na Bemowie. To tutaj mieszkali radzieccy robotniczy, którzy budowali Pałac Kultury i Nauki. Uznano, że najlepszą lokalizacją dla nich będą Jelonki, ze względu na dogodne szlaki komunikacyjne i bliskość torów kolejowych. Wcześniej na terenie Osiedla Przyjaźń były pola, na których uprawiano warzywa. Rolników wywłaszczono, grunty przejął Skarb Państwa i wybudowano osiedle.

W domach jednorodzinnych mieszkała kadra inżynierska, a w barakach mieszkali robotnicy. Dowody ich pobytu cały czas odnajdywane są na osiedlu przy okazji remontów. W ścianach można znaleźć stare radzieckie gazety, zabetonowane stare siekiery czy czapki, w których pracowała ekipa budowlana PKiN. Kiedy budowa Pałacu została zakończona, postanowiono tutaj utworzyć hotele robotnicze "Zachód". Przeznaczenie tych terenów zmienił jednak ówczesny premier Józef Cyrankiewicz, który w połowie lat 50. poprzedniego stulecia postanowił przekształcić hotele robotnicze w pierwszą warszawską bazę dla studentów.

Radzieccy budowlańcy opuścili domy, które zostały zajęte przez studentów wszystkich warszawskich uczelni. Mieszkali tu wtedy studenci Akademii Medycznej, Politechniki czy Uniwersytetu Warszawskiego. Osiedle było całkowicie ogrodzone, pilnowane przez wojsko i samowystarczalne. Na jego terenie był szpital, straż pożarna oraz stołówki.

Kwitło także życie towarzyskie. Otworzono klub studencki "Karuzela", który w tamtym czasie był jedną z niewielu większych sal widowiskowych na mapie Warszawy. W szczytowym momencie mieszkało tutaj około trzech tysięcy osób. Poza studentami, na osiedlu żyła także kadra profesorska. Ściągano wykładowców z innych polskich miast i zapewniano im służbowe lokum w postaci domków jednorodzinnych w cichej okolicy w Warszawie.

Dzisiaj tereny dookoła Osiedla Przyjaźń całkowicie się zmieniły, ale ponieważ grunt, na którym powstało osiedle należy do skarbu państwa, to zmiany go na razie ominęły. Kilka lat temu duże pieniądze chciała w ten teren zainwestować spółka z Hiszpanii, jednak wówczas właściciele ziemi, których wywłaszczono przy budowie osiedla zaczęli zgłaszać roszczenia. Miasto je odrzuciło, więc zostały skierowane na drogę sądową. To oznacza, że na inwestycje w tym miejscu możemy poczekać jeszcze jakiś czas.

Cały czas teren osiedla zamieszkują studenci oraz pracownicy naukowi, chociaż warunki mieszkaniowe często nie są tam zbyt komfortowe. Poza tym osiedle jest drogie w utrzymaniu. Budynki nie spełniają norm energetycznych, w niektórych pokojach nie ma wody, nie ma gazu, a gęstość zaludnienia jest bardzo mała jak na standardy warszawskie.