64. rocznica zdobycia PAST-y

Gmach PAST-y został zbudowany przez szwedzką firmę Cedergren na początku 1908 roku. Ze względu na zastosowanie nowoczesnych materiałów do jego budowy, był pierwszym obiektem żelbetonowym w Warszawie. Mierzył ponad 64 m, co spowodowało, iż został okrzyknięty największym niemieszkalnym budynkiem w Europie.

Dzięki idealnej lokalizacji w samym centrum miasta, w czasie II wojny światowej został zajęty przez Niemców i stanowił główny węzeł łączności lokalnej oraz międzynarodowej na linii Berlin - Front Wschodni.

W czasie Powstania Warszawskiego, młodzi żołnierze z batalionu AK "Kiliński" wraz z sojuszniczymi oddziałami z I Obwodu oraz Okręgu Warszawskiego AK, od początku sierpnia atakowały gmach PAST-y w celu zdobycia strategicznego budynku.

Polacy zamierzali przejąć ten obiekt, aby uzyskać sprawną komunikacje zarówno między dzielnicami miasta, jak i wojskowymi zgrupowaniami. Chcieli również stworzyć punkt, który zapewniłby bezpieczeństwo wszystkim mieszkańcom Śródmieścia.

Zaciekła walka między Polakami, a Niemcami trwała od 1 sierpnia. Oddziały niemieckie, niezwykle dobrze uzbrojone i wyszkolone, nie chciały opuścić budynku. Wiedzieli, że gdy to nastąpi, stracą ważny punkt zapewniający im łączność ze wschodem.

Niemcy nie znali jednak litości. Strzelali zarówno do powstańców, jak i cywilów – matek z dziećmi, schorowanych staruszków, czy inwalidów. Nie oszczędzali również osób rannych przenoszonych na noszach.

Pasmo nieszczęść związanych ze zdobyciem PAST-y, zakończyło się 20 sierpnia. Tego dnia miał miejsce decydujący szturm podczas którego Polacy przedarli się do wnętrza budynku, zmuszając zaskoczonych żołnierzy niemieckich do kapitulacji.

Podczas walki trwającej równe 20 dni, szacuje się, że prawie 60 osób poniosło śmierć, a 70 zostało rannych.