Co z tą Wisłą?

Forum Obywatelskie Piękna Architektura dla Warszawy, w skrócie FOPA organizuje od pewnego czasu dyskusje nad zmianami architektonicznymi w stolicy i propozycjami rozwiązań przestrzennych. Na takich spotkaniach obok przedstawicieli władz, architektów czy planistów,

głos mogą zabierać także zwykli mieszkańcy Warszawy.

Dzisiejsza debata miała na celu udzielić odpowiedzi na pytanie: "Warszawa frontem do rzeki - jak zagospodarować brzegi Wisły?". Mieliśmy szansę m. in. usłyszeć koncepcje architektoniczne dwóch zespołów na dwa brzegi rzeki - praski i warszawski.

Debata rozpoczęła się od rysu historycznego zaprezentowanego przez Tomasza Markiewicza. Wisła zawsze była ważną arterią komunikacyjną. Jednak długo na rzece nie powstawał most, pierwsze pojawiły się dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Obecnie mamy na Wiśle ich kilka, z czego najnowszy i najbardziej nowoczesny to most Siekierkowski. 

Następnie odbyła się prezentacja studentek psychologii z Uniwersytetu Warszawskiego na temat wizerunku Wisły w oczach młodych warszawiaków. Aleksandra Cichocka i Kasia Samson przedstawiły wyniki przeprowadzonych przez siebie badań. Okazało się, że ponad 30% osób chodzi na spacery nad Wisłę raz w miesiącu.

Studentom najlepiej znane są betonowe schody, nadwiślańska ścieżka rowerowa i pomnik Syrenki.

Poza tym z badań ankietowych wynikło, iż tereny nad Wisłą uważane są za ciekawe i lubiane przez osoby często tam bywające. Zgłaszane uwagi dotyczą słabego zagospodarowania terenów i braku miejsc na bulwarach, gdzie można usiąść i porozmawiać. Problemem jest też wymieszanie miejsc zaniedbanych i atrakcyjnych. 

Kolejnym punktem programu była prezentacja projektu profesora Jacka Damięckiego zagospodarowania prawego brzegu Wisły. Profesor zwrócił uwagę na fakt, iż rzeka stopniowo jest zawężana i pomimo wielkiej dynamiki poziom wody ulega obniżeniu.

Za główne wytyczne do realizacji uznał poprawienie warunków bezpieczeństwa powodziowego, poprawienie warunków ochrony przyrody, udostępnienie atrakcyjnych terenów rekreacyjnych mieszkańcom, poprawienie warunków żeglugi oraz przywrócenie możliwości uprawiania sportów wodnych. Koncepcja jego zespołu polega na poszerzeniu koryta rzeki z zostawieniem toru wodnego, utworzeniu ptasich wysp poprzez podcięcie ostróg oraz przybliżenie wody do brzegów. 

Głównym celem zespołu pracującego pod nadzorem doktora Krzysztofa Domaradzkiego nad zagospodarowaniem bulwaru lewobrzeżnego jest powiązanie terenu nadwiślańskiego z układem przestrzeni publicznej miasta.

Dobrym pomysłem wydaje się naprzemienne umieszczenie sekwencji obszarów urbanistycznych i zieleni. Ta grupa postanowiła podzielić brzeg rzeki na pięć obszarów tematycznych. Pierwszy teren obejmujący pomnik Sapera, Park/Rynek Solecki oraz Most Poniatowskiego został uznany za rejon sportów wodnych. Tam planuje się umieszczenie przystanki, obiektów na wodzie.

Drugi obszar nazwany "nauka" składa się z Mostu Świętokrzyskiego, Centrum Nauki Kopernik, Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, Mostu Karowa i Mariensztatu. Ta znajdą się wolnostojące obiekty kultury. Trzeci rejon - "sztuka" - obejmuje Podzamcze, Stare Miasto oraz Most Staromiejski. Architektom zależy na wyraźnym zaakcentowaniu osi zamkowej.

Czwarty teren to rewir turystów.

Składa się z Podzamcza i Nowego Miasta. Należy utworzyć tam strefy zieleni i strefy rozrywki. Pojawiła się też koncepcja pomostów pływających. I ostatni obszar, obejmujący Park Traugutta, Fort Legionów oraz Cytadelę, został nazwaną "historią".

Po przedstawieniu koncepcji rozpoczęła się debata osób obecnych na spotkaniu. Na pytanie, kiedy inwestycje zostaną zrealizowane, Marek Piwowarski, pełnomocnik Prezydent m.st. Warszawy ds. Wisły, odpowiedział, że obecnie funkcjonujemy w dwóch perspektywach czasowych. - Część projektów zostanie zrealizowana do roku 2012, aby zdążyć na Euro, a na resztę mamy czas do 2020 roku. - wyjaśnił. Na zagospodarowanie brzegów Wisły w latach 2008-2012 zostanie przeznaczone 87,5 mln zł. 

Sprzeciw jednej z uczestniczek debaty wywołało podzielenie projektu na dwa brzegi. Dr Krzysztof Domaradzki zaraz pospieszył z wyjaśnieniem: - Brzegi są inne, więc także wytyczne muszą być inne, nie chcemy ich spajać na siłę. Jednak naszym celem nie jest rozdzielenie.

Część planów będzie równolegle realizowanych po obu stronach Wisły.

Jacek Wojciechowicz,  zastępca Prezydent m.st.Warszawy, stwierdzil, iż ma mieszane uczucia dotyczące zagospodarowania obszarów nad Wisłą. - Jest zauważalny kontrast między spojrzeniem turystów, którzy są za zatrzymaniem naturalnego wyglądu rzeki a mieszkańców stolicy.

Przemysław Pasek, prezes fundacji "Ja Wisła",  stanowczo się sprzeciwił przedstawionym przez architektów wizjom. Jego szczegółowa ocena projektu prof. Jacka Damięckiego znajduje się na stronie fundacji. Podczas debatu przedstawił tylko w skrócie swoje uwagi. - Odcięcie ostróg może skończyć się dla Warszawy zagrożeniem powodziowym. Tworzenie ptasich wysp nie umożliwi utworzenia enklaw przyrodniczych. Natomiast wprowadzenie sportów wodnych nad Wisłę może być zbyt ryzykowne - wyjaśnił. 

Jedyną odpowiedzią na te zastrzeżenia było stwierdzenie prof. Damięckiego, iż pomysły jego zespołu stanowią jedynie bazę, wytyczne, natomiast są w pełni otwarci na lepsze projekty. Pasek zarzucił jeszcze Markowi Piwowarskiemu niemożność przedstawienia swoich pomysłów i dopuszczenie jedynie grup projektowych z SGGW.

Odpowiedź była zdawkowa: - Te zagadnienia nie są jeszcze ukończone i wszelkie uwagi zostaną wziete pod rozwagę. Ostatecznie kres dyskusji położył zastępca Prezydent, proponując osobiste spotkanie z prezesem fundacji w przyszłym tygodniu.  

Na koniec wypowiedzieli się też przedstawiciele klubów żeglarskich. Poprosili o zapewnienie dostępu do wody "żeglarzom i wodniakom". Okazało się, że siedziba Jachtklubu jest oddalona aż o 100 metrów od brzegu Wisły, co stanowi spore utrudnienie. Piwowarski powiedział, iż ich racje oczywiście zostaną wzięte pod uwagę.

Problem zagospodarowania brzegów Wisły wywołał wiele kontrowersji.

Pojawiły się zarówno głosy za i przeciw. Mieszkańcy Warszawy nie szczędzili negatywnych komentarzy, także nie do końca związanych z tematem, bo ironicznie odnoszących się do przygotowań do Euro2012.

Na pytanie jednej z dyskutantek, czy projekty zostaną przedstawione do szerszej grupie warszawiaków, pojawiła się propozycja zorganizowania wystawy na Pradze. 

Debata została zakończona pozytywnym akcentem, mianowicie moderator dyskusji prof. Eugeniusz Cezary Król odczytał wiersz Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, który w poetycki sposób opisał bieg rzeki.