Pomnik Żołnierzy Wyklętych

IV Toruński Marsz Rotmistrza Pileckiego przeszedł przez Toruń 10 maja 2014 r.

Marsz ma na celu upamiętnienie postaci Witolda Pileckiego, żołnierza Armii Krajowej, więźnia i organizatora ruchu oporu w obozie w Oświęcimiu, skazanego przez władze Polski Ludowej i straconego w roku 1948. W 2006 Pilecki otrzymał pośmiertnie Order Orła Białego, a w 2013 roku został awansowany do stopnia pułkownika. Jego postać symbolizuje całe pokolenie Żołnierzy Wyklętych, niezłomnych polskich patriotów walczących o wolność kraju, którzy po wojnie zamiast należnych honorów doczekali się prześladowań, fałszywych oskarżeń, wyroków więzienia, a nawet śmierci z rąk funkcjonariuszy komunistycznej służby bezpieczeństwa.

Żołnierzom Wyklętym jest poświęcony pomnik, który został 10 maja 2014 r. odsłonięty na skwerze przy Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Kamienny postument z husarskimi skrzydłami i więzienną kratą, zaprojektowany przez rzeźbiarza Tadeusza Antoniego Wojtasika, powstał z inicjatywy prof. Wojciecha Polaka i Toruńskiego Klubu Dyskusyjnego "Szewska Pasja", przy wsparciu finansowym Urzędu Miasta.

- To będzie materialny znak toruńskiej pamięci o polskich Żołnierzach Wyklętych. Ta pamięć wyrasta z losów niejednej rodziny naznaczonej żołnierskim heroizmem i dotkniętej następnie traumatycznymi prześladowaniami - mówił podczas uroczystości prezydent Torunia Michał Zaleski. - Odsłaniamy go w maju, a więc w miesiącu, w którym wspominamy szczególnie ważne dla Polski i świata rocznice, ale także w miesiącu narodzin (13 maja) i śmierci (25 maja) postaci legendarnej w gronie Żołnierzy Wyklętych: rotmistrza Witolda Pileckiego.

W uroczystości odsłonięcia pomnika uczestniczyli krewni Żołnierzy Wyklętych, toruńscy kombatanci, parlamentarzyści i samorządowcy z regionu oraz przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, Sztabu Generalnego Wojska Polskiego i Polskiego Komitetu Walk i Męczeństwa. Znany polski aktor Jerzy Zelnik recytował „Przesłanie pana Cogito” Zbigniewa Herberta.

IV Marsz Rotmistrza Pileckiego poprzedziła Msza Św. w toruńskim kościele garnizonowym pw. św. Katarzyny. Na godz. 17.00 zaplanowano "Żywą lekcję historii" - spotkanie w Ratuszu Staromiejskim z zaproszonymi gośćmi, m.in. rodzinami Żołnierzy Wyklętych.