Sanktuaria Kujaw i ziemi dobrzyńskiej w Muzeum Etnograficznym we Włocławku

Muzeum Etnograficzne we Włocławku od wielu lat podejmowało badania nad różnorodnymi formami pobożności ludowej. Ośrodkiem kultowym, któremu poświęcono dotychczas najwięcej miejsca było sanktuarium maryjne w Skępem.
W 1991 r. przygotowano wystawę i publikację dedykowaną temu miejscu, która towarzyszyła IV pielgrzymce Jana Pawła II do Ojczyzny. Bieżący rok, w którym obchodzimy jubileusz 25-lecia działalności Muzeum Etnograficznego stał się okazją, by kontynuowaći rozszerzyć rozpoczętą przed laty inicjatywę. Wystawa, na którą zapraszamy poświęcona jest sanktuariom Kujaw i ziemi dobrzyńskiej. Przybliża ona religijność ludową, będącą fenomenem kulturowym w laicyzującym się współczesnym świecie.
Na wystawie przedstawionych zostanie 12 sanktuariów z terenu Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, w których początki kultu z reguły łączone są z niezwykłymi zdarzeniami(np. nadzwyczajna światłość, objawienia Maryi Panny, cudowne źródełka, tajemnicze kamienie, niezwykłe drzewo, czy wyjątkowe wzgórze). W miejscach tych z czasem pojawiły się wizerunki „rozdające łaski". Zwykle w malarskich przedstawieniach ukazują one Maryjęz Dzieciątkiem lub Świętą Rodzinę. Mamy także przykłady pięknych gotyckich rzeźb – Marii Służebnicy Świątyni oraz Piety, czyli Maryi trzymającej na kolanach martwego Jezusapo zdjęciu z krzyża (Obory, Skulsk). To one od wieków stanowią cel pielgrzymek wiernych. W większości ich „cudowność" przypieczętowana została aktem koronacji.
Ekspozycja poświęcona jest takim ośrodkom kultowym, jak: Błenna, Brdów, Markowice, Obory, Osiek Rypiński, Ostrowąs, Ostrowo k. Gniewkowa, Pakość, Pieranie, Skępe, Skulsk i Studzianka (część wsi Kleszczyn). Cztery z nich (Obory, Osiek Rypiński, Skępe i Studzianka) leżą na ziemi dobrzyńskiej, pozostałe osiem na Kujawach. Tak się składa, iż po cztery, wchodzą administracyjnie w skład diecezji włocławskiej (Błenna, Brdów, Ostrowąs, Skulsk) płockiej (Obory, Osiek Rypiński, Skępe, Studzianka) i archidiecezji gnieźnieńskiej (Markowice, Ostrowo k. Gniewkowa, Pakość, Pieranie). Siedem sanktuariów znajduje się w kościołach diecezjalnych, a pięć należy do różnych zgromadzeń zakonnych (bernardyni, franciszkanie, karmelici, oblaci i paulini).
Wystawa poprzez liczne fotografie ukazuje klimat tych niezwykłych miejsc, prezentuje zabytki związane z historią kultu (koronacyjne sukienki, wota, będące widomymii wdzięcznymi dowodami otrzymywanych łask), a także różnorodne dokumenty(np. papieskie przywileje odpustowe) i ikonografię z dawnych czasopism. Klimat uroczystości odpustowych budują na wystawie feretrony, chorągwie, bębny pielgrzymie, rozliczne pamiątki odpustowe, którymi się otaczano w codziennym życiu. Nie zabraknie też kopii wielu „cudownych" obrazów i rzeźb, także w ludowych ich wyobrażeniach.
Przez organizację wystawy Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej przyłącza się do uczczenia obchodzonego w 2011 r. jubileuszu 600-lecia konsekracji Bazyliki Katedralnej we Włocławku. Z tej okazji patronat nad naszym przedsięwzięciem przyjęli: Jego Ekscelencja Prymas Polski Arcybiskup Józef Kowalczyk, Jego Ekscelencja Biskup Płocki Piotr Liberai Jego Ekscelencja Biskup Włocławski Wiesław A. Mering. Ekspozycja czynna będzieod 22 czerwca do 31 grudnia 2011 r. Serdecznie zapraszamy.
Wystawa ze zbiorów:
- Archiwum Diecezjalnego w Płocku
- Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku
- Klasztoru oo. Bernardynów w Skępem
- Klasztoru oo. Franciszkanów w Pakości (z parafii pw. św. Bonawentury oraz parafiipw. Pana Jezusa Ukrzyżowanego i Matki Boskiej Bolesnej)
- Klasztoru oo. Karmelitów Trzewiczkowych w Oborach
- Klasztoru oo. Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w Markowicach
- Klasztoru oo. Paulinów w Brdowie
- Izby Pamięci im. Stefana Wajchta w Skulsku
- Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi
- Muzeum Diecezjalnego w Płocku
- Muzeum Etnograficznego im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
- Muzeum Mazowieckiego w Płocku
- Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu
- Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku
- Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie
- Parafii pw. bł. bpa M. Kozala w Lipnie
- Parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Skulsku
- Parafii pw. św. Jadwigi Śląskiej w Nieszawie
- Parafii pw. św. Małgorzaty Panny i Męczennicy w Błennej
- Parafii pw. św. Mateusza w Ligowie
- Parafii pw. św. Mikołaja w Pieraniu
- oraz osób prywatnych
Autorzy wystawy: koncepcja – Krystyna Pawłowska, scenariusz i opracowanie – Michał Kwiatkowski, Krystyna Pawłowska; oprawa plastyczna wystawy: Magdalena Kolanowska.