Spór o czas trwania mszy w średniowiecznym Grudziądzu

Wg poglądu, który narodził się dopiero w 2 poł. XIX w., kościołem parafialnym od czasów średniowiecza był kościół św. Mikołaja. Jednak dokumenty źródłowe, dosłownie milczą o tym kościele aż do 1524 r. Wiele jest natomiast informacji o kościołach św. Jerzego na Rybakach, (okolice dzisiejszego LO) oraz Świętego Ducha. Bardzo ciekawy jest konflikt między plebanami tych kościołów o czas rozpoczęcia i zakończenia mszy św. Wierni po Podniesieniu i zobaczeniu Chrystusa w Najświętszym Sakramencie opuszczali kościół, przed zakończeniem mszy, by zdążyć na Podniesienie w drugim kościele.
Ten konflikt plebanów opisał X. Froelich:
4. Regulowanie de 1404 służby Bożej w kościele Św. Ducha i św. Jerzego.
            Ja brat Conrad von Jungingen wielki mistrz niemieckiego zakonu oznajmiam  i objawiam wszystkim, którzy ten list widzą, słyszą lub czytają, że czcigodny duchowy brat Wilhelm von Helfenstein, komtur zu Grudentz [Grudziądza] uzgodnił pomiędzy proboszczem Grudziądza i samym miastem, aby z odprawianych mszy codziennie i wieczorem na dzień św. Jerzego. Po pierwsze: wszystkie ofiary, które na św. Jerzego, czy to wosku, który ma zostać złożony[1]††) dla kościoła św. Jerzego, aby mógł być oświetlony.
            Także nie wolno żadnej skrzynki na ofiary do tego kościoła lub na cmentarz stawiać   a ta skrzynka, która teraz stoi, ma stać dla panów biskupów.
            Także mszę św. Do św. Jerzego ma się odprawiać po mszy do Św. Ducha o czasie na który wypada.[2]†††)
            Także rada miasta Grudentz zobowiązała się księdzu wymienionego miasta rocznie  10 marek dawać na św. Marcina i to wykonać z pewnych spadków (t. j. majątków ruchomych), aby wystarczyło księdzu po wieczne czasy.
            Także ma się dać księdzu pomieszczenie (poza jego mieszkaniem), jako podwórze na drzewo, lecz nie wolno tam żadnych zabudowań stawiać.
            Także kapelan[3]*), którego  rada na św. Jerzego [ do kościoła św. Jerzego] otrzyma, ma być księdzu pokorny i posłuszny a we wszystkich sprawach uczciwych, prawych, jeżeli będzie księdzu przeciwny, ksiądz ma wnieść zażalenie do rady, która kapelana pouczy. Jeżeli jest taka sprawa, że kapelan urzędu nie składa, natenczas ma dostać urlop (zwolnienie)  i innego się poszuka. Dla pewności tych spraw przywiesiliśmy naszą wewnętrzną pieczęć, który pisano w naszym domu Lype (Lipinki, koniec listopada 1404 r., t. j. w najbliższą sobotę przed św. Katarzyną po Narodzeniu Chrystusa).
            Ta metryka została przez biskupa chełmińskiego Arnoldus, na jego zamku  w Wąbrzeźnie 24 listopada 1404 r., po poprzednim przez deputację rady grudziądzkiej przedłożeniu, poza tym uzupełniona, że biskup zawartości skrzynki ofiarnej przy kościele św. Jerzego na zakup ubrań, pożywienia i kąpieli dla trędowatych**)[4] okręgu kaplicy przeznaczy.
[1] ††)
[2] †††) Duchownemu kościoła św. Jerzego nie wolno było wcześniej rozpocząć mszy św., aż ten w kościele Św. Ducha ołtarz opuścił, aby nabożnym, odwiedzającym mszę uczestnictwo wszystkim umożliwić.
[3] *) kapelan, w dzisiejszym określeniu wikary lokalny, beneficjant.
[4] **) Według Lindenblatt w 1404 r., około Wielkanocy panowała choroba, która nazywano Taneweczel, po myśli biskupa miała to być dżuma i trąd.