Tajemnicza stajnia folwarku Moczydło w Warszawie. Zabytkowy obiekt w końcu przechodzi renowację

W zabytkowej stajni folwarku Moczydło w Warszawie prowadzone są prace naprawcze. W 2020 roku zlecono wykonanie ekspertyzy technicznej wraz z koncepcją zabezpieczenia zabytku. Badania wykazały, że stan fundamentów jest zadowalający. Jednakże ściany i słupy podtrzymujące sklepienie oraz nadproża są w stanie złym, a część w stanie awaryjnym.

Na podstawie ekspertyzy urząd dzielnicy w 2021 roku zlecił wykonanie projektu budowlanego. Po uzyskaniu pozwolenia Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz otrzymaniu pozwolenia na budowę, w październiku tego roku rozpoczęły się prace zabezpieczające zabytkową stajnię.

W 2020 roku Mazowiecki Konserwator Zabytków, prof. dr hab. Jakub Lewicki, wpisał do rejestru zabytków budynek stajni dawnego folwarku Moczydło.

Zgodnie z projektem stajnia w dawnym folwarku Moczydło ma być zadaszona, sklepienie podstemplowane, ścianki powyżej sklepienia przemurowane, a filary wzmocnione. Do tej pory wykonano prace przygotowawcze polegające na podstemplowaniu sklepień, usunięciu roślinności porastającej stajnię, wykonano również częściowe przemurowanie ścianek kolankowych.

Bogata historia obiektu, sięgająca XVIII wieku, związana jest z szeregiem zasłużonych dla historii Warszawy osób m.in. Elżbietą z Lubomirskich Sieniawską, rodziną Potockich i Branickich oraz Ludwikiem Krasińskim. Ale zacznijmy od początku: wieś Moczydło należała w 1528 roku do parafii św. Katarzyny na Służewie. Wchodziła w skład służewskich dóbr rodziny Dąbrowskich. W latach 20 XVIII wieku kompleks służewski został zakupiony przez Elżbietę z Lubomirskich Sieniawską wraz z innymi majątkami otaczającymi Wilanów. Przypuszczalnie to wtedy założono folwark i oddano go w dzierżawę, podobnie jak inne wchodzące w skład klucza wilanowskiego.

W źródłach archiwalnych folwark wspominany jest stosunkowo rzadko. Archiwum Gospodarcze Wilanowskie wzmiankuje, że w 1820 roku folwark przeszedł prace adaptacyjne - stodołę przebudowano na holendernię (oborę), wybudowano także stodołę z owczarnią. Na terenie gospodarstwa znajdował się także murowany i kryty gontem budynek dla służby.

- W XIX wieku gospodarka folwarku ewoluowała w kierunku hodowli koni. Prawdopodobnie wówczas powstał budynek stajni objęty wpisem do rejestru zabytków - czytamy na stronie Mazowieckiego Konserwatora Zabytków.

W 1879 roku Moczydłów wydzierżawił od rodziny Potockich-Branickich hr. Ludwik Krasiński, na ziemiach Królestwa Polskiego jeden z prekursorów hodowli koni, który przeniósł tu swoją stadninę treningową. Na terenie folwarku stanęły murowane stajnie, maneż, budynki mieszkalne dla pracowników.

Na przełomie XIX i XX wieku teren przeszedł w ręce ordynata Maurycego Zamoyskiego, następnie warszawskiego Towarzystwa Wyścigów Konnych, które założyło tu stajnię publiczną pod kierunkiem trenera Konstantego Cetnerskiego.

Folwark wraz z otaczającymi łąkami moczydłowskimi stał się zapleczem gospodarczym dla toru wyścigowego na Polu Mokotowskim, a od 1938 roku dla nowo powstałego toru na Służewcu, a także miejscem nauki jazdy. Po I wojnie majątek wydzierżawił Michał Róg. Po jego śmierci w 1937 roku majątek Moczydłowski został rozprzedany, a zaplecze hippiczne Warszawy przeniosło się w pobliże otwartego w 1938 roku toru na Służewcu. W 1956 roku teren przekazano w zarząd Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Od tej pory pozostałości folwarku zmieniały swoje przeznaczenie, popadały w ruinę i w miarę rozwoju Ursynowa, Natolina i Kabat zostały rozebrane, a począwszy od poł. lat 80. stopniowo zabudowane osiedlami mieszkaniowymi. Obecnie jedynym śladem dawnego folwarku Moczydło jest przedmiotowa stajnia.