Ulica Mała. Filmy tu kręcone na zawsze zmieniły polskie kino. Tworzyli tu m.in. Andrzej Wajda, Roman Polański i Jan Komasa

Ul. Mała dla sporej części mieszkańców Warszawy, jest tylko jedną z wielu ulic zlokalizowanych na Pradze-Północ. Choć swoją popularnością odbiega od znajdujących się w tej dzielnicy Ząbkowskiej, Targowej czy Jagiellońskiej, to nie ma najmniejszych wątpliwości, że zasługuje na dłuższą chwilę uwagi.

Historia ulicy sięga 1877 roku. Powstała ona na gruntach przejętych przez miasto od prywatnego właściciela, Ludwika Walusińskiego. Według umowy, nowo utworzona ulica miała pozostawać przez pewien czas jego własnością, pod warunkiem utrzymywania porządku i udostępnienia jej dla celów mieszkaniowych i komunikacyjnych wszystkim mieszkańcom.

W procesie tworzenia ulicy, historycy wyróżniają cztery fazy. Każda z nich przyniosła inne realizacje:

• Pierwsze domy murowane, składające się z trzech kondygnacji powstały tam w latach 1880-1886. Budynki pod numerami: 1, 3, 5 i 9 zostały szczęśliwie zachowane do dziś.
• Kolejne budynki powstawały w latach 1884-1900. W przeciwieństwie do swoich poprzedników, posiadały cztery kondygnacje. Wśród ciekawszych kamienic powstałych w tym okresie należy wymienić te pod numerami 4, 5, 8, 10.
• Następne budowle powstały w latach 1901-1910. Charakteryzowały się one bardziej obfitą dekoracją. Jednym z przykładów może być kamienica numer 11, wybudowana dla Rosjanina Anisima Puguńca. Obiekt mógł być projektowany przez Antoniego Kluczewicza, który często tworzył dla inwestorów rosyjskiego pochodzenia i chętnie sięgał do motywów klasycystycznych. Projektowane przez niego kamienice znalazły się także m.in. przy ul. Marszałkowskiej, Pięknej czy Nowogrodzkiej.
• Ostatnie, najwyższe, bo aż pięciokondygnacyjne budynki o niepalnej konstrukcji, powstały w latach 1911-1913. Jednym z przykładów jest kamienica pod nr. 13 A z roku 1911, wybudowana dla Romualda Nazimka, właściciela innej kamienicy przy pobliskiej ul. Inżynierskiej.

Wśród tamtejszych kamienic, warto zwrócić także uwagę na tę ulokowaną pod numerem 18. Na jej ścianie widnieje piękny mural "Świątynia".

10 listopada 2006 roku układ urbanistyczny i zespół budowlany ulicy Małej został objęty ochroną konserwatorką.

Wymieniając ciekawostki dotyczące ulicy Małej z pewnością nie można zapomnieć o tym, że mieszkał na niej słynny prażanin Paweł Elsztein - polski publicysta, popularyzator lotnictwa, autor ponad 75 specjalistycznych książek, tłumacz i fotograf.

Charakterystyczne kamienice i ciekawa historia sprawiają, że ul. Mała jest jedną z najbardziej klimatycznych uliczek nie tylko na północnej Pradze, ale i w całej Warszawie. Do wspomnianych atutów należy dodać fakt, że ma ona swoje wyjątkowe miejsce na kartach rodzimej kinematografii.

To właśnie tam, Barbara Sass-Zdort - jedna z najsłynniejszych polskich reżyserek, zdecydowała się nakręcić "Dziewczęta z Nowolipek". Również na ul. Małej, pierwsze kroki reżyserskie stawiał Andrzej Wajda. Legenda polskiego kina i laureat licznych nagród, orderów i wyróżnień, w 1954 roku zrealizował tam swój pierwszy pełnometrażowy film pod tytułem "Pokolenie". Wiele lat później, reżyser pracował tam nad filmem "Korczak".

Na ul. Małej kręcono także takie produkcje jak: "Cafe Pod Minogą" w reżyserii Bronisława Broka czy też popularny serial "Wiedźmy" Jana Kidawy-Błońskiego.

Również na praskiej ulicy, odbywały się zdjęcia do słynnego filmu Jana Komasy "Miasto 44". Największą sławę ul. Małej przyniósł jednak wielokrotnie nagradzany dramat wojenny "Pianista". To właśnie tam, ponad dwadzieścia lat temu, na planie zdjęciowym jednego z najpopularniejszych filmów XXI wieku, pracowali ze sobą wybitny reżyser Roman Polański oraz genialny aktor Adrien Brody.

Kultowe tytuły nakręcone na ulicy Małej, z pewnością czynią ją jednym z najbardziej filmowych miejsc w stolicy. Miejmy nadzieję, że współcześni filmowcy będą chcieli kontynuować tę wyjątkową tradycję.