Wojenni kurierzy będą mieli pomnik

Stowarzyszenie Żołnierzy Armii Krajowej i Więźniów Politycznych w Krakowie wystąpiło do władz Zakopanego z wnioskiem o wybudowanie w mieście pomnika profesora Wacława Felczaka, szefa służby łączności rządu emigracyjnego oraz kurierów tatrzańskich. Jednak pod Giewontem zdania na temat pomnika są podzielone.

Działalność kurierów tatrzańskich w czasie drugiej wojny światowej i po jej zakończeniu, ich bohaterstwo, często przypłacone cierpieniem w Katowni Podhala i śmiercią, dziś jest nieco zapomniane. Częściej góralom wytyka się współpracę z okupantem w ramach Goralenvolk. O tym, że wielu z nich bohatersko służyło Ojczyźnie, mówi się mniej.

Do takich niewątpliwie należeli kurierzy tatrzańscy, którzy wywodzili się głównie ze środowiska przewodnickiego, taternickiego, narciarzy, ale i zwykłych górali. Bowiem przeprowadzić ludzi do Budapesztu przez tatrzańskie szczyty i dobrze strzeżoną granicę, byle kto nie mógł. To umieli tylko ludzie stąd. Przeprowadzili oni tysiące ochotników do tworzącej się armii polskiej - najpierw we Francji, potem w Anglii. Przenosili meldunki, pieniądze, broń. Stałą łączność kurierską Warszawy z Budapesztem i Londynem zorganizował Wacław Felczak. Jego grób znajduje się na zakopiańskim Starym Cmentarzu na Pęksowym Brzyzku.

- Już najwyższy czas, by Zakopane zapisało na trwałe nazwisko profesora Wacława Felczaka i kurierów tatrzańskich na pomniku, który powinien stanąć na najbardziej godnym miejscu w mieście w 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej - uważa Franciszek Oremus, prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Żołnierzy AK i Więźniów Politycznych w Krakowie.

Jak dodaje, zwrócił się w tej sprawie do burmistrza Zakopanego, jednak ten odmówił wsparcia finansowego. - Jednak mamy już chętnych, którzy sfinansowaliby budowę pomnika - tłumaczy prezes Oremus. - Trwają rozmowy z krakowskim Bractwem Kurkowym, które jest skłonne dać na ten cel pieniądze. Teraz chodzi o wyznaczenie miejsca na pomnik.

Ale - jak zaznacza prezes - i tu prowadzone są rozmowy, a wszystko jest jak na najlepszej drodze. - Mam nadzieję, że zbudujemy pomnik na 70.rocznicę wybuchu wojny - mówi Oremus.
Robert Kowalski, prezes nowotarskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, również uważa, że pomnik dla kurierów tatrzańskich powinien powstać w Zakopanem.

- Zakopane jest takim symbolicznym miejscem, które łączy wszystkich kurierów. I tych co działali w Tatrach, i tych z Beskidów. Tych co działali w czasie wojny, jak i tych, co byli kurierami po 45 roku - mówi Kowalski.
Inicjatywę kombatantów jak najbardziej popiera też Janusz Majcher, burmistrz Zakopanego. Twierdzi, że rozmawiał już o tym z przewodnikami i organizacjami kombatanckimi. Ale, jak zaznacza, wybudowanie pomnika nie jest rolą burmistrza. - Wystąpię do rady miasta, by zajęła się tą sprawą i wskazała miejsce na pomnik. Jednak uważam, że powinien on powstać ze środków społecznych - podkreśla Janusz Majcher.

Jednak nie wszyscy kombatanci opowiadaja się za postawieniem takiego pomnika. O dziwo, ostatni żyjący kurier tatrzański, doktor Wincenty Galica, twierdzi, że nie ma takiej potrzeby. - Kurierzy tatrzańscy są już upamiętnieni. Jest tablica pamiątkowa na Starym Cmentarzu, gdzie zostali spisani - podkreśla dr Galica, dzięki któremu tablica została wykonana. - I to wystarczy. Pomnika nie trzeba. Lepiej wybudować pomnik przy Katowni Podhala dla więźniów Palace.
Tego samego zdania jest Jan Krupski, długoletni przewodnik tatrzański, kierownik Urzędu ds. Kombatantów w Zakopanem. - Tablica wystarczy. Dodatkowego pomnika według mnie już nie trzeba - mówi Krupski.