Obchody 150 rocznicy powstania styczniowego w Dobrem

Nadzieję na interwencję państw zachodnich na ziemiach Królestwa przez długi okres czasu były żywe pośród Polaków. Powstanie styczniowe, uznawane jest za wydarzenie przełomowe, przyciągało i przyciąga uwagę historyków.
Ponieważ w 2013 roku przypada 150 rocznica tego zrywu narodowego, którego wiele bohaterskich i tragicznych – epizodów, jak całe powstanie rozegrało się także na tym terenie warto, przypomnieć, że w dniu 17 lutego 2013 roku odbędą się w Dobrem uroczystości związane z Obchodami 150 rocznicy powstania styczniowego.
Wiążę się to z upamiętnieniem Bitwy pod Krzywosądzą jaka miała miejsce 19 lutego 1863 w czasie powstania styczniowego pomiędzy oddziałem powstańczym gen. Ludwika Mierosławskiego i kolumną wojsk rosyjskich pod dowództwem płk. Szyldenera-Szuldnera.
A oto krótka relacja:
Oddział rosyjski w sile trzech kompanii piechoty (1000 ludzi) z kilkoma działami uderzył na źle uzbrojony i znajdujący się dopiero w trakcie koncentracji oddział Mierosławskiego, liczący zaledwie dwustu powstańców. Bój rozpoczął się około godziny czternastej w pobliskim lesie. Po utrzymaniu swoich pozycji przez kilka godzin Polacy zmuszeni zostali do odwrotu. Idący z odsieczą oddział pułkownika Kazimierza Mielęckiego nie dotarł na czas. Ostatnia faza bitwy rozegrała się pod pobliską wsią Dobre. Rozproszonych powstańców uformowano w trzy rzuty, które zatrzymały kozaków. Dopiero piechota rosyjska złamała ich opór. Uciekających powstańców siekły kozackie szable. Poległo ich w bitwie ponad czterdziestu, wiele było rannych, trzynastu dostało się do niewoli. Powstańców pochowano w kilku zbiorowych mogiłach m.in. w Krzywosądzy i Dobrem. Dwudziestu trzech spoczęło w Dobrem, w mogile nad jeziorem. W 1916 r. położono tam kamień z napisem przypominającym bohaterstwo i oddanie poległych powstańców. Wśród poległych byli m.in.: major Celiński, członek Rządu Narodowego Janowski, student J. Wasiłowski - brat Marii Konopnickiej oraz dwaj bracia Antoni i Marian Czajkowscy z Tuczna w powiecie inowrocławskim. Ci, którzy przeżyli, przedostali się za granicę zaboru, część przebiła się na Radziejów Kujawski.
Klęska ta połączona z przegraną 21 lutego bitwą pod Nową Wsią zmusiła Mierosławskiego do złożenia dyktatury i wyjechania do Paryża.
źródło: Myśliborski-Wołowski S., Rejencja Bydgoska a powstanie styczniowe, Warszawa, 1975
Warto, ba trzeba przypomnieć postać Bartka Nowaka spoczywającego na byczyńskiej nekropoli obok wybitnych synów Tej ziemi Franciszka Becińskiego i hr. Moszczyńskiego.
Kim był Bartłomiej Nowak?
To fascynująca postać chłopskiego trybuna, cieszącego się na całych Kujawach mirem, całym sercem oddanego sprawie narodowej i sprawie ludowej, czynnego bez przerwy w powstańczych – choć nie na polu walki – poczynaniach. Niestety niewiele jest materiałów źródłowych związanych z jego biografią. W tradycji rodzinnej Bartłomiej Nowak występuje nie jako wiejski proletariusz, lub gorzej demagog, ale jako otoczony powszechnym szacunkiem chłopów, a równocześnie całkowicie chłopstwu oddany przywódca, mądry, doświadczony, raczej zamożny gospodarz.
Warto wspomnieć o obecnej plebani mieszczącej się w dawnym dworku Modlińskich.
Dwór w ciągu kilku lat przebudowywano nadając mu charakter romantyczny, nawiązujący w swoim zdobnictwie do motywów średniowiecza. Dwór w Krzywosądzy podczas powstania styczniowego w 1863 roku był kwaterą generała Ludwika Mierosławskiego i należał do punktów oporu w bitwie stoczonej 19 lutego z Rosjanami. Na początku XX w. cały dawny majątek Modlińskich został rozparcelowany. Dwór wraz z ziemią kupiła parafia rzymskokatolicka i rodowa siedziba Modlińskich została zamieniona na plebanię.
KS.