Składowisko odpadów radioaktywnych w Różanie na Mazowszu. Co się dzieje z odpadami promieniotwórczymi?

W Różanie, nad Narwią, 90 kilometrów od Warszawy znajduje się Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP Różan). Miejsce to, ze względu na swoją działalność, budzi spore zainteresowanie. Przechowywane są tu bowiem odpady promieniotwórcze (radioizotopy) pozostające po pracy reaktora „Maria” pracującego w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku.

- To jedyne miejsce w Polsce, gdzie składujemy odpady promieniotwórcze. To miejsce pozwala nam działać z różnymi zastosowaniami promieniowania jonizującego, m. in. leczyć ludzi z ciężkich chorób. Potem wszystkie te odpady, które pozostają w trakcie tego typu działań, trafiają właśnie tutaj - mówi nam Aneta Korczyc, dyrektor KSOP w Różanie.

W tym miejscu trzeba wyjaśnić, że reaktor Maria produkuje radioizotopy na potrzeby przemysłu i medycyny. Według danych NCBJ z „produktów” Marii korzysta ok. 17 mln ludzi na całym świecie. W Polsce, każdego roku przeprowadzanych jest ok. 380 tys. procedur medycyny nuklearnej. Jednak wspomniana produkcja pozostawia także odpady radioaktywne, które muszą znaleźć się na specjalnie do tego przygotowanym składowisku. To znajduje się w Różanie.

Składowisko w Różanie powstało w 1961 roku na terenie dawnych fortów obronnych z czasów Królestwa Polskiego. Trzy lata wcześniej w Świerku, pod Warszawą, uruchomiono pierwszy reaktor badawczy „EWA”. Wypalone paliwo z tego reaktora, a także innych reaktorów badawczych trafiało właśnie na składowisko w Różanie. Obecnie na terenie kraju jest tylko jeden działający reaktor – wspomina „Maria” uruchomiona w 1974 roku.

„Wszystkie odpady promieniotwórcze, przed przewiezieniem na teren KSOP, są odpowiednio przetwarzane, zestalane i opakowywane na terenie ZUOP w Otwocku. Po przeprowadzeniu prac technologicznych, odpady są transportowane razem z dotyczącą ich dokumentacją do KSOP, gdzie w zależności od ich kategorii, są składowane lub przechowywane w odpowiednich obiektach” – czytamy na tablicy postawionej na środku składowiska.

Jak składowane są odpady? Sam teren składowiska wydaje się niepozorny. Odpady przechowywane są tu pod ziemią, w specjalnych betonowych obiektach, których grubość ścian i stropów wynosi 1,2-1,5 metra. Trafią tu odpady nisko- i średnioaktywne. Po umieszczeniu ich w tzn. fosie zalewane są betonem z dodatkiem betonitu, który wspomaga izolację. Na górze znajduje się kolejna warstwa betonu, a także mieszkanka bitumiczna ograniczająca możliwość wsiąknięcia wód opadowych.

Składowisko ma powierzchnię nieco ponad trzech hektarów. Szacuje się, że od momentu otwarcia w 1961 roku zgromadzono tu ok. 3,4 metrów sześciennych odpadów. Składowisko jest na bieżąco badane pod kątem bezpieczeństwa. Uzyskało też licencję, która ważna jest do 2038 roku.