Tu zaczyna się Warszawa [wywiad]

O Parku Leśnym Bródno, czyli historycznym początku stolicy Polski, rozmawiamy z Grzegorzem Zawistowskim, burmistrzem dzielnicy Targówek.
Mieszkańcy Targówka mówią, że pierwszymi osadnikami na tej ziemi byli Wars i Sawa. Skąd takie przekonanie?
- Dworujemy sobie trochę w Urzędzie Dzielnicy, że Wars i Sawa urodzili się na Targówku, ponieważ to właśnie na terenie obecnego Parku Leśnego Bródno rozpoczęła się historia Warszawy. W X wieku istniało tam grodzisko, które jest najstarszym śladem pobytu człowieka na terenie naszego miasta. Żartujemy, że Wars i Sawa dopiero później przenieśli się na lewy brzeg Wisły, gdzie w XIII wieku Warszawa rozpoczęła swój burzliwy rozwój.

Co znajdowało się tysiąc lat temu na terenie Parku Leśnego Bródno?
- Z X wieku pochodzą ślady osadnictwa grodziska, które zostało wybudowane przez naszych przodków, zamieszkujących okoliczne miejsca. Miało ono służyć obronie przed zewnętrznym wrogiem bądź na wypadek np. powodzi czy pożaru. Była to konstrukcja, która służyła głównie temu, by mieszkańcy okolicznych wiosek mogli się w niej schronić i przebywać przez pewien czas, niezbędny do tego, żeby minęło zagrożenie. Mogli swobodnie żyć wraz z rodzinami, a także zwierzętami domowymi. Archeolodzy odkryli je dopiero w latach 40. XX wieku. Ich znaleziska świadczą właśnie o obronnym przeznaczeniu tego grodziska.

Jakie znaleziska wykopali archeolodzy?
- Odsłonięto 87 obiektów pochodzących z X wieku, m.in. ślady budynków oraz palenisk, a także narzędzia. Do najciekawszych odkryć należy drewniana budowla o powierzchni 12 m kw., która najprawdopodobniej była pracownią kołodzieja i bednarza. Znaleziono w niej dziesięcioszprychowe koło wykonane z drewna jesionowego i drewnianą łyżkę - czerpak. Prace archeologów pozwoliły na poznanie życia codziennego naszych przodków sprzed tysiąca lat.

W czerwcu 2008 r. na terenie grodziska nastąpiło uroczyste otwarcie Warszawskiego Parku Archeologicznego. Co warszawiacy i turyści mogą tam zobaczyć? - Do parku wchodzi się przez drewnianą bramę. Przy ścieżce leśnej rozmieszczone są plansze informacyjne, przybliżające życie ówczesnych mieszkańców: co jedli, czym się zajmowali itp. Idea Parku Archeologicznego cały czas jest w trakcie realizacji. Chcemy stworzyć miejsce, które będzie odwzorowaniem autentycznego warownego grodu z X wieku. Pojawi się m.in. palisada wzdłuż wałów i inne elementy nawiązujące do przeszłości. Planujemy także budowę pawilonu wystawienniczego, w którym można byłoby pokazywać zarówno eksponaty, jak i multimedialne, realistyczne prezentacje tego, jak wyglądała codzienność historycznych mieszkańców tych terenów.

Kiedy można się spodziewać rozbudowy?
Wszystko jest uzależnione od finansów. Mamy nadzieję, że za trzy lata będziemy mogli pochwalić się pierwszymi istotnymi osiągnięciami. To szalenie istotne dla Warszawy miejsce. Jak już wspomniałem, właśnie tutaj zaczęła się historia stolicy Polski. Chcemy, żeby grodzisko stało się powszechnie znanym miejscem. Warszawiacy i turyści powinni wiedzieć, gdzie zaczęła się historia stolicy Polski.

Park Leśny Bródno to miejsce, w którym można odkrywać nie tylko historię, lecz także uczyć się przyrody… - Tak, ścieżki dydaktyczne „Nauka poszła w las” przybliżają spacerowiczom roślinność i żyjące tu zwierzęta, takie jak sarny, dziki, tchórze, wiewiórki czy bażanty. Oprócz tego przy drzewach znajdują się tablice z ich nazwami, więc można sprawdzić swoją znajomość gatunków drzew. Natomiast przy parku, wzdłuż ul. Kondratowicza, aż do ul. Radzymińskiej jest ścieżka rowerowa.

Jakie inne atrakcje, oprócz historycznych i przyrodniczych, czekają na odwiedzających Park Leśny Bródno? - To bardzo dobre miejsce do różnego rodzaju aktywności sportowej. W tym miejscu odbywają się różne zawody, np. biegi z okazji Święta Odzyskania Niepodległości i zajęcia nordic walking, które propagujemy na terenie naszej dzielnicy. Firma Nike zorganizowała tu treningi biegania, cieszące się dużą popularnością. Nie ma nic zdrowszego od tego, że można sobie po lesie pobiegać.

Czym jeszcze wyróżnia się Park Leśny Bródno na tle innych warszawskich terenów zielonych? To jeden z niewielu warszawskich parków, który ma formę swobodnie, dziko rosnącego lasu. Co ciekawe, jeszcze pięćdziesiąt lat temu w tym miejscu były tereny bagienne. Dopiero w latach 50. rozpoczął się porost drzew. W naszej dzielnicy nie ma zbyt wielu terenów zielonych. Oprócz Parku Leśnego Bródno mamy jeszcze Park Bródnowski, Skwer Wiecha i część zieleni na Targówku Fabrycznym. Otaczamy je szczególną opieką, żeby mieszkańcy 123-tysięcznej dzielnicy mogli się cieszyć z odpoczynku na świeżym powietrzu. Obiekt nominowany w plebiscycie „7 cudów Warszawy” to oczko w głowie dla władz dzielnicy. Staramy się, żeby jak najbardziej go uatrakcyjnić i przyciągnąć do niego jak najwięcej osób. Dodam, że przestrzeń leśna nie jest jeszcze całkowicie spenetrowana. Kryje w sobie wiele tajemnic, więc każdy ma okazję do odkrywania fascynujących miejsc, np. rzadko odwiedzanego górnego poziomu z młodymi drzewami…

Jak zachęciłby Pan mieszkańców Warszawy do głosowania na Park Leśny Bródno w plebiscycie „7 cudów Warszawy”? - Tu zaczęła się Warszawa. W parku można poznać nie tylko historię sprzed tysiąca lat, lecz także piękną przyrodę. Można spacerować licznymi, urokliwymi ścieżkami, biegać, przychodzić z dziećmi na tutejszy plac zabaw… Jest to miejsce bardzo sympatyczne, godne tego, by każdy warszawiak zapoznał się z nim. Tu żyli nasi przodkowie. Oni już dziesięć wieków temu wiedzieli, że Targówek to najlepsze miejsce do zamieszkania i warto, żeby wszyscy mieszkańcy Warszawy odkryli przeszłość oraz zobaczyli teraźniejszość Parku Leśnego Bródno.

Dziękuję za rozmowę.

Zobacz również:
Wybierz z nami 7 Cudów Warszawy - serwis specjalny plebiscytu
Park Leśny Bródno [7 cudów Warszawy - nominacja]
7 cudów Warszawy - trwa głosowanie!