Zamek w Grudziądzu [odc. 6]

s. 95.  
Dokument o miejski spichrzach z 1365 r.[17] Z dokumentu wynika, że przed 1346 r. spichrze nad Wisłą należały do komturstwa grudziądzkiego i w latach 1346-1351 za sprawą komtura Heinricha von Boventin przeszły na wieczna własność miasta. W dokumencie wprowadzono określenie miasta spichrzowego (di schpeicherstat). W zbliżonym czasie nastąpiło połączenie kościołów Św. Ducha i  św. Jerzego. Wpisuje się to w celowe przekazanie miastu części kwartału południowo – zachodniego. Ta kwerenda źródłowa  dokładnie wpisuje się w wynik badań archeologicznych z 2000 r.[18] Dokument ten wzmacnia poprawność odczytu przywileju lokacyjnego z 1291 r. w kwestii granic zamku. Jego granic nie można zawężać tylko do obecnych granic, określanych przez ulice Ratuszową, Tkacką, Podgórną. W skład pojęcia zamku wchodzą też jego przedzamcza, nawet oddzielone od niego inną własnością[19].
s. 96.
Ugoda graniczna miasta Grudziądza z komturem Pokrzywna z 1366 r. Na uwagę w tym dokumencie zasługuje fakt, że stroną rozstrzygająca spór między Grudziądzem  a Pokrzywnem był komtur Grudziądza  Gebhart von Ampleben. Wcześniej historycy nie akcentowali sprzeczności w interpretacji tego dokumentu.  Komtur Grudziądza przy aktualnej interpretacji przywileju lokacyjnego miasta w tym sporze powinien być stroną a nie rozjemcą. Na s. 106 swojej pracy X. Froelich podał, że jeszcze w XVII w. miasto Grudziądz było traktowane jako terytorium zamku grudziądzkiego[20]. Również ks. Fankidejski w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego podał za X. Froelichem, że do komturii grudziądzkiej oprócz miasta Grudziądza należało 7 folwarków[21].
s. 96-97.
 Dokument z 1380 r. wielkiego mistrza von Kniprode, zezwalający na budowę piwnic przez rajców na terenie Grudziądza. Ten dokument posiada istotne znaczenie w badaniach archeologicznych. Wyznacza bowiem granicę czasową przy określaniu wieku kamienic   z piwnicami a także wyjaśnia dlaczego na terenie Grudziądza w obrębie murów takie kamienice trudno znaleźć. Archeologicznie dowiedziono, że poziom średniowiecza zalega nawet na głębokości 3 m. Stąd też obecne piwnice były w średniowieczu na poziomie parteru. Treść tego dokumentu można rozpatrywać pod kątem militarnym. Jeśli, jak wskazują źródła, miasto było traktowane jako zamek, wszelkie piwnice zagrażały jego obronności z punktu widzenia interesów Zakonu.
 

[17] Słowniku historyczno-geograficznym ziemi chełmińskiej w średniowieczu, s. 43, w oparciu o informację   z pracy X. Froelicha ujmuje się ten dokument lakonicznie: 1365 istnieją spichrze nad Wisłą (Fr. 1., 94).
[18] Kurzyńska M., Wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych w Grudziądzu w 2000 r. w kwartale pomiędzy ulicą Spichrzową/Pańską/Wodną/Poprzeczną. Rocznik Grudziądzki T. 15:2003, s. 195-220.  W podsumowaniu artykułu M. Kurzyńska napisała: Mamy więc prawo sądzić, iż procesy zasiedlenia na terenie Starego Miasta w Grudziądzu nie przebiegały jednakowo. Teren północno-zachodni miasta )rejon ul. Starorynkowe/Długiej/Murowej) mógł zostać zasiedlony wcześniej, natomiast ślady osadnictwa w kwartale pomiędzy ul. Spichrzową/Pańską/Wodną/Poprzeczną wskazują, iż obszar ten stał się miejscem zasiedlenia raczej w drugiej połowie XIV stulecia, (tamże, s. 220).
[19] Na temat granic miasta w przywileju lokacyjnym X. Froelich w 1895 r. napisał: Wśród tych granic figuruje Wisła począwszy od przeciwległej strony Kępy Strzemięcińskiej „nedirwerts bis ken dem Huwse”, gdzie kończą się miejskie posiadłości. Dom (Huws), o którym mowa jest zamkiem grudziądzkim z jego przynależnościami. Słowo to zostało zapisane w oryginalnym dokumencie większymi literami, niż pozostały tekst. Budowla i jej wnętrze wywołała widocznie respekt u księdza – brata, kapłana Hermana, z którego ręki wyszedł ten przywilej. Zob. Froelich X., Góra Zamkowa w Grudziądzu w szczególności powstanie i mieszkańcy  byłego zamku, jego upadek i zniszczenie, [J. Hinz, P. Grochowski tłum. z  j. niem.], Grudziądz 2002, s. 13. W dalszej części tego studium poruszona zostanie kwestia istnienia w świetle źródeł jeszcze innego zamku, dlatego ten wątek zostanie rozwinięty.
[20] X. Froelich, Historia powiatu grudziądzkiego, s. 106.
[21] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, s.864.