Żydowska piłka nożna w Warszawie. Historia, antysemityzm i odrodzenie. Spotkanie w Żydowskim Instytucie Historycznym

Już od połowy XIX wieku sport i aktywność fizyczna wśród Żydów były postrzegane jako coś więcej niż tylko forma rekreacji. W kontekście rodzącej się żydowskiej świadomości narodowej, szczególnie w duchu syjonistycznym, sport stał się ważnym elementem budowania tożsamości i solidarności. Był także reakcją na rosnący antysemityzm, dając społeczności żydowskiej możliwość wzmocnienia i pokazania swojej siły.

W przedwojennej Warszawie istniało około trzydziestu żydowskich klubów piłkarskich rywalizujących w różnych klasach rozgrywkowych. Każde ugrupowanie polityczne miało swoje sekcje sportowe, co podkreślało zróżnicowanie i zaangażowanie żydowskiej społeczności w sport. Żydowscy piłkarze odegrali ważną rolę w historii polskiego sportu.

Józef Klotz, reprezentujący barwy Jutrzenki Kraków i Makabi Warszawa, zapisał się w historii jako strzelec pierwszej bramki w oficjalnym meczu reprezentacji Polski (1922). Inni legendarni piłkarze, tacy jak Józef Lustgarten, Leon Sperling czy Józef Gintel, również pozostawili niezatarty ślad w polskim futbolu. Gintel zdobył tytuł króla strzelców polskiej ligi w sezonie 1927/1928, będąc jednym z filarów Cracovii.

Przedwojenna żydowska piłka nożna nie była wolna od antysemityzmu. Żydowscy sportowcy często musieli mierzyć się z uprzedzeniami i wykluczeniem zarówno na boisku, jak i poza nim. Mimo to, ich determinacja i osiągnięcia sportowe zyskały uznanie i wsparcie wśród sympatyków żydowskich klubów.

Antysemityzm w sporcie nie zniknął wraz z końcem wojny. Współcześnie, mimo wielu pozytywnych zmian, nadal dochodzi do przypadków dyskryminacji na tle narodowościowym. Spotkanie w Żydowskim Instytucie Historycznym będzie okazją do refleksji nad tym problemem i sposobami jego zwalczania.

W ostatnich latach w Warszawie obserwujemy odrodzenie żydowskiego życia sportowego. Inicjatywy takie jak reaktywacja klubów sportowych i organizacja wydarzeń sportowych dla społeczności żydowskiej pokazują, że tradycje te są nadal żywe i ważne.

O historii i współczesnych aspektach żydowskiej piłki nożnej opowiedzą dr hab. Rafał Rosół, prof. UAM, dr hab. Robert Gawkowski, Radosław Forystek i Stefan Szczepłek. Spotkanie będzie okazją do pogłębienia wiedzy na temat roli sportu w żydowskiej społeczności, a także do dyskusji nad wyzwaniami i sukcesami związanymi z tą tematyką.

• Dr hab. Rafał Rosół, prof. UAM - Filolog klasyczny, językoznawca, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor licznych publikacji na temat kontaktów językowych między Bliskim Wschodem a Grecją oraz historii i kultury Żydów w Polsce. Jego praca "Chorągiewki z tałesu. Piłka nożna, antysemityzm i Zagłada" (Kraków 2022) cieszy się dużym uznaniem.
• Radosław Forystek - Członek zarządu Makabi Warszawa, pedagog i logopeda, aktywnie zaangażowany w odrodzenie żydowskiego życia sportowego w Warszawie. Jest pomysłodawcą i koordynatorem grupy chłopackiej „Sababa” w JCC Warszawa.
• Stefan Szczepłek - Dziennikarz sportowy od 1973 roku, autor licznych książek i publicysta. Jego prace dotyczące sportu są szeroko uznawane i nagradzane. Jest aktywnym uczestnikiem dyskusji na temat roli sportu w społeczeństwie i historii polskiego futbolu.