Cytadela w Warszawie nareszcie otworzy się dla mieszkańców. Oba muzea na ukończeniu. Zaglądamy na budowę

Tereny Cytadeli były przez większość istnienia tego miejsca zamknięte dla mieszkańców Warszawy. Zwracają na to uwagę architekci z pracowni WXCA, która odpowiedzialna jest za stworzenie projektu zarówno Muzeum Historii Polski jak i Muzeum Wojska Polskiego oraz centralnego Placu Gwardii. Pochodząca z XIX w. carska fortyfikacja pamiętająca czasy polskich walk niepodległościowych kryje zarówno niezwykłą wartość symboliczną, jak i materialną – architektoniczną.

– Stanęliśmy przed zadaniem, by zaprojektować budynek przemyślany, taki, który będzie spełniał swoją funkcję przez następnych co najmniej kilkadziesiąt, a może i kilkaset lat – i w tym sensie będzie „ponadczasowy”. To z perspektywy czasu możemy powiedzieć o budynku Muzeum Narodowego w Warszawie – jest monumentalny, ale jest też ponadczasowy – także w tym sensie, że do dziś dobrze pełni swoją funkcję. Choć rzecz jasna zależało nam, by Muzeum Historii Polski dobrze zniosło próbę czasu także w wymiarze estetycznym - mówi Krzysztof Budzisz z pracowni architektonicznej WXCA.

Kamień, który widzimy na elewacji Muzeum Historii Polski to marmur. Dostawca z Portugalii przeznaczył na niego aż 100 lat gwarancji. Cała elewacja opowiada pewną historię. Widzimy dolne warstwy kamienia – gdzie płyty są ułożone w sposób bardziej losowy i dowolny. Środkową, w której mają charakter poklatkowego filmu, każda poprzednia jest kontynuacją poprzedniej. Najwyżej natomiast płyty marmurowe ułożone są jak książka - są swoim lustrzanym odbiciem. - Ważnym elementem kompozycji było umieszczenie w ramach warstw fragmentów ornamentów - będących odniesieniem do różnych motywów z tradycji architektonicznej. Stosujemy je nie na zasadzie cytatu, bardziej czegoś w rodzaju kolażu. Ornamenty na budynku MHP są reminiscencją między innymi: motywów z Drzwi Gnieźnieńskich, sklepienia kryształowego, czy z katowickiego Spodka - dodaje Budzisz.

Co ciekawe, chociaż budynek Muzeum Historii Polski wydaje się znacznie większy to powierzchnia przeznaczona na wystawy nie różni się zanadto między obydwoma gmachami. W przypadku MHP jest to około 7000 metrów kwadratowych, a w przypadku drugiej instytucji prawie 6000 m.kw. Wynika to z faktu, że w Muzeum Historii Polski znalazły się także sala kinowa, audytorium na 570 osób, loggia, ogromne korytarze i przestrzeń na dziedzińcu. Budynek nie ma też jednego głównego wejścia, a kilka w różnych miejscach.

Warto dodać, że w przyszłości planowany jest także drugi pawilon Muzeum Wojska Polskiego - po północnej stronie Placu Gwardii. Ma znajdować się tam jeszcze więcej przestrzeni wystawowej niż w pierwszym ze względu na możliwość stworzenia piętrowych pomieszczeń. W gotowym pawilonie są tylko parterowe. Oznacza to, że docelowo łącznie Muzeum Wojska Polskiego będzie miało znacznie większą przestrzeń na swoje eksponaty niż Muzeum Historii Polski. Z drugiej strony, czy jest się czemu dziwić? W starej lokalizacji, czyli skrzydle Muzeum Narodowego, zobaczyć mogliśmy zaledwie 5% wszystkich ich zbiorów. Oficjalne otwarcie ma nastąpić za mniej niż miesiąc, bo już 13 sierpnia - tuż przed Świętem Wojska Polskiego 15 sierpnia.

Wracając natomiast na chwilę do samego Placu Gwardii to zmieniał on swój charakter w toku prac nad placówkami. - Przeznaczenie od początku było jasne – defiladowe. W trakcie okazało się jednak, że Muzeum Wojska Polskiego otrzyma swój odrębny stały budynek, a nie tymczasowy pawilon. Po drugiej stronie, z czasem powstanie także pawilon północny, należący do Muzeum Wojska Polskiego, dlatego projekt nieco zmienił się od początkowego założenia - mówi nam Marta Sękulska-Wrońska.

- Na połowę sierpnia w pawilonie południowym MWP zaplanowano „wystawę inauguracyjną”, która zaprezentuje w nowoczesny sposób przy użyciu eksponatów i multimediów 1000 lat historii oręża polskiego z chronologicznym podziałem na epoki. Wystawa inauguracyjna będzie jednak pewnym wycinkiem zbiorów liczących ponad 300 tys. muzealiów - wyjaśnia nam rzecznik muzeum. Wyjaśnia też, że z czasem oferta będzie zmieniana i rozwijana - opowiadał nam przy okazji wizyty jeszcze w starej siedzibie Muzeum Wojska Polskiego jego rzecznik - Tomasz Szumański.

Z kolei wśród eksponatów Muzeum Historii Polski, których część znajduje się już w środku będziemy mogli zobaczyć obalony pomnik Dzierżyńskiego z Placu Bankowego czy pomnik Braterstwa Broni (tzw. Czterech Śpiących). W budynku znajduje się sala kinowa na około 150 osób, odpowiednio wygłuszona i dopracowana akustycznie. Oprócz tego w muzeum znajduje się duże audytorium czy sala wielofunkcyjna, koncertowa na 570 miejsc. Mogą się w niej odbywać koncerty filharmonii, wszystko dopracowane jest tak, żeby dźwięk instrumentów rozchodził się jak w najlepszych salach koncertowych. Pomiędzy wejściem do budynku, a salą znajduje się duże foyer, gdzie w przyszłości pojawi się duży, kilkumetrowy, klasyczny gazowy neon, zapowiada podczas naszej wizyty w muzeum Krzysztof Budzisz.

Z kolei jeśli chodzi o Muzeum Historii Polski to otwarcie zapowiadane jest jesienią. - Jesteśmy blisko ukończenia siedziby Muzeum Historii Polski. Zależy nam na tym, żeby pierwsi zwiedzający weszli do tego budynku 29 września tego roku - mówił nam niedawno Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski. Przypomnijmy, że budowa potężnego gmachu, znajdującego się na terenie dawnej Cytadeli, opóźniła się. Od kilku lat obiecywano, że prace zakończą się jesienią 2022 roku.

Docelowo dla mieszkańców udostępniony ma zostać cały teren Cytadeli. W budowie jest między innymi wjazd dla samochodów od strony Wisłostrady (będzie dwupoziomowy parking podziemny), kładka czy wejście od strony Żoliborza. Budowana jest kładka prowadząca bezpośrednio na plac przed Muzeum od strony Al. Wojska Polskiego, dodatkowo funkcjonują dwie bramy „Żoliborska” od strony Dworca Gdańskiego i „Nowomiejska” Od strony Nowego Miasta.