Polscy Oburzeni: koniec umowom śmieciowym. Zaczynamy protestować!

Nowe artykuły na ten temat:
O co oburza się prekariat [sonda] »
Oburzeni okupują giełdę [zdjęcia] »

- Czuję się prekariuszem. Nie mam nawet 20 lat, a już odczuwam przynależność do pokolenia straconego. Jestem człowiekiem bez przyszłości. Wyjechałem z rodzinnego miasta do Warszawy, by uczyć się w dobrym liceum, zwiększyć swoje szanse na rynku pracy. Jednocześnie cały czas pracuję, by tu się utrzymać. Oczywiście za każdym razem na śmieciowej umowie, bez pewności, czy za miesiąc będę miał jakiekolwiek pieniądze - mówi portalowi MM Warszawa Grzegorz Jan Janiczak, współzałożyciel ruchów: Porozumienie 15 Października, Solidarni z Hiszpanią, Polscy Oburzeni.

Oburzają się na ulicach. Także Warszawy

Polscy Oburzeni to nazwa porozumienia, która ma być platformą do spotkań i wspólnych działań dla organizacji pozarządowych, związków zawodowych i innych ruchów społecznych, nawiązuje do hiszpańskich "Oburzonych", którzy 15 maja w Madrycie rozpoczęli okupację placu Puerto del Sol. W lipcu rozgoryczona młodzież z Hiszpanii, Francji i Włoch wyruszyła do Brukseli, by z unijnymi politykami rozmawiać o trudnej sytuacji młodych ludzi w Europie.

Na 15 października w Brukseli zaplanowano największą manifestację, na którą wybierają się Oburzeni z całego kontynentu. Jednocześnie w stolicach państw odbędą się demonstracje wspierające. Również w Warszawie, gdzie młodzi chcą pokazać nie tylko solidarność z Hiszpanią, ale uświadomić rządzącym, że trapią ich te same problemy.

- Przejdziemy sprzed bramy UW na Krakowskim Przedmieściu do Kancelarii Premiera. Po drodze zahaczymy o Ministerstwo Finansów, Narodowy Bank Polski, Giełdę. Zatrzymamy się w każdym z tych miejsc na chwilę dyskusji. Ma być spokojnie, ale czy będzie, to się dopiero okaże. Mnie nikt nie musi się obawiać, ale Polacy jako tłum, gdy już wyjdą na ulice, mogą twardo mówić o swoich prawach. Są zdolni do powtórzenia zajść z Londynu. Namiastkę złych emocji, które chcielibyśmy ubiec, pokazali w Zielonej Górze - twierdzi Janiczak.

Początek manifestacji w stolicy Polski zaplanowano na godz. 12.00 przed bramą UW na Krakowskim Przedmieściu.

Prekariusze bez przyszłości?

Młodzi ludzie, mimo że dopiero wchodzą w dorosłe życie, już teraz twierdzą, że są bez przyszłości. Guy Standing określa ich jako klasę prekariuszy.

- Nie widzę perspektyw na stabilną pracę, czy zdolność kredytową. Ale ja i tak jestem w dobrej sytuacji. Moja przyjaciółka, która ma 30 lat, ostatnio musiała na pół roku wrócić do rodziców, bo nie miała z czego się utrzymać. A gdzie stabilizacja, dziecko, mieszkanie? To dla nas nierealne - wymienia Janiczak, który przyznaje, że określenie "prekariusz" dobrze go opisuje. - Nasze problemy niczym się nie różnią od tych, które mają Hiszpanie. Czeka nas to samo, a kolejne pokolenia trafią w jeszcze gorszą sytuację ekonomiczną - twierdzi.

- Nie tylko młodzi mają ten problem. Śmieciowe umowy dotyczą także osób w wieku średnim, przedemerytalnym - sprzątaczek, kasjerek, pielęgniarek - potwierdza Michał Sutowski, politolog, sekretarz redakcji "Krytyki Politycznej”. - Niewątpliwie fałszywa okazała się złożona młodym obietnica, że staże i „elastyczne” formy zatrudnienia są „tylko na początek”, że to propozycja dla zdobywających pierwsze szlify na rynku pracy. W końcu każdy z nas namacalnie odczuwa to, że bank odmawia mu np. kredytu na mieszkanie i że niemal niemożliwe jest planowanie większych wydatków w dłuższej perspektywie. Coraz większą warstwę społeczeństwa możemy zatem w uprawniony sposób nazwać „prekariuszami" - ocenia.

Liderzy umów śmieciowych

Hiszpania i Polska są obecnie w ścisłej europejskiej czołówce w liczbie umów śmieciowych. - To wynik modelu rozwoju przyjętego przez dany kraj. Jeśli opiera się on przede wszystkim na niskich kosztach pracy i płacy, wówczas „umowy śmieciowe” pozwalają przedsiębiorstwom konkurować poprzez większy wyzysk pracowników. Drugi czynnik to związki zawodowe, które do dziś mają poważny problem z obroną praw pracowniczych prekariuszy - mówi Michał Sutowski.

Jak zatem ratować prekariuszy i ograniczyć tzw. umowy śmieciowe? Zdaniem Sutowskiego decydującą rolę mają tu do odegrania właśnie związki zawodowe. - Problem w tym, że nie są one... sexy, bo od lat przedstawia się je jako przyspawanych do stołków roszczeniowców. Ale bez ich udziału nie jest możliwy radykalny protest w kwestii prekariatu - uważa Sutowski i dodaje, że sporym problemem jest również podejście samych pracowników. - To przez daleko posunięty, patologiczny indywidualizm Polaków wyuczony po roku 1989. Nauczyliśmy się oszukiwać system, wykorzystywać go, żyć w nim – ale nie go zmieniać. Nasi dziadkowie w Październiku i Grudniu walczyli o lepszy socjalizm, nasi ojcowie w Sierpniu o jakąś „trzecią drogę”, samorządną Rzeczpospolitą, etc. – a my i tak dziś jesteśmy przekonani, że przecież Solidarności chodziło o giełdę i wolny rynek. My wiemy, że jest źle, ale niewiele robimy. Emigrujemy, próbujemy założyć biznes, siedzimy cicho, żeby nas nie zwolnili z butiku czy korporacji - opisuje politolog.

Długa droga do zmian

- Poziom niezadowolenia społecznego już jest bardzo duży, mimo że dotychczas udawało się go w Polsce pacyfikować np. możliwością emigracji. Ale ta droga się wyczerpała, i to w całej Europie. Społeczeństwo zaczęło się budzić i walczyć o swoje interesy – przykładem są zeszłoroczne protesty przeciwko zwolnieniom na uczelniach w Lublinie, strajk pielęgniarek przeciwko zatrudnieniom na kontraktach czy pierwszy Kongres Kobiet - zauważa Sutowski. Jego zdaniem droga do zorganizowanych, masowych protestów w obronie interesów prekariuszy jest jednak jeszcze daleka.