Tak zmieniał się warszawski Mokotów. Dzielnica przedwojennych kontrastów, "dziki zachód". Czy rozpoznacie te miejsca?

Obecnie to najbardziej zaludniona dzielnica Warszawy. Na Mokotowie znajduje się siedziba Polskiego Radia, Telewizji Polskiej, Szkoła Główna Handlowa, biurowe zagłębie nazywane "Mordorem" czy słynny Dom Wedla. Warszawska dzielnica ma wyjątkową historię. Dołączona do stolicy ponad 100 lat temu, w czasie... I wojny światowej. Wcześniej na terenie Mokotowa Rosjanie rozmieszczali forty. Kursowała tędy kolejka grójecka. Przeprowadzkę na Mokotów traktowano jednak jak dzisiaj do Piaseczna czy Józefosławia.

Po I wojnie światowej powstawały tutaj domy z dużym kontrastem. Z jednej strony nadal istniały gospodarstwa rolne (aż do lat 60. XX wieku albo i dłużej) z domami w koszmarnym stanie, z drugiej kupowano grunty pod eleganckie wille. Powstawało też wiele kamienic eleganckich - jak te w rejonie Placu Unii Lubelskiej, tzw. domu Wedla czy wzdłuż Al. Niepodległości od Madalińskiego do Rakowieckiej. Dzielnice coraz bardziej zabudowywano - głównie eleganckimi terenami z dużymi mieszkaniami (jeżeli nie domami). Czasami porównuje się Mokotów z tamtego okresu do dzisiejszego Wilanowa.

Po wojnie z kolei to na Mokotowie ruszyła wielka budowa mieszkań. Powstawały tu chociażby jedne z pierwszych oddanych lokali w ramach Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (1948) na Dąbrowskiego przy Al. Niepodległości. Budowa domów przy Joliot-Curie była planem zdjęciowym do pierwszego polskiego serialu "Barbara i Jan". Gmach Polskiego Radia powstał przed II wojną światową. Potem nie wiele dalej na południe sprowadziła się tutaj także Telewizja Polska. Mokotów zyskał także metro. Od lat 50. XX wieku do roku 1977 administracyjnie do Mokotowa należał też dzisiejszy Ursynów. Mimo podziału na terenie Mokotowa także przetrwało kilka bloków z wielkiej płyty. Przy Odyńca są też ogródki działkowe założone ponad 100 lat temu - wówczas jako na obrzeżach Warsawy.

Głównym ośrodkiem Mokotowa była ulica Puławska, którą przebiegała Kolejka Grójecka. Puławska była wówczas ulicą szeroką mniej więcej na dwa tory kolejki. Mokotów nie był jednak wówczas zbyt popularny. Nie cieszył się zainteresowaniem mieszkańców stolicy. Stąd jego historię, spisaną, można głównie badać od mniej więcej połowy XIX wieku. Dodatkowo, jak słyszę, z gazet tamtego okresu, kształtuje się jednak mało przyjemny obraz Mokotowa. - Jeśli przejrzymy gazety z okresu XIX i XX wieku to o Mokotowie wspomina się przy okazji rabunków, wypadków, zaginięć, zabójstw czy tragicznych śmierci. Nie twierdzę, że tylko takie interesujące zdarzenia miały tam miejsce, ale nie świadczy to też najlepiej o tym rejonie - mówi mi Łukasz Szymankiewicz, z którego pomocą zrealizowałem tekst o historii Mokotowa w XIX wieku. Możecie go znaleźć poniżej.