Wielka siła i urok XIX-wiecznego fortepianu

Podczas tegorocznej edycji festiwalu wystąpią zarówno uznane gwiazdy, jak i przyszli mistrzowie - pisze Bogna Nowowiejska.

Piąta, jubileuszowa edycja Festiwalu "Chopin i jego Europa" organizowana przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina oszałamia rozmachem oraz intryguje obliczem artystycznym.

- Chcieliśmy stworzyć festiwal o bezkompromisowym poziomie artystycznym i wprowadzić coś, co będzie go wyróżniać spośród innych europejskich imprez tego typu - tłumaczy Stanisław Leszczyński, dyrektor artystyczny festiwalu. Taką specyfiką warszawskiego festiwalu stało się wykonawstwo muzyki fortepianowej na instrumentach historycznych.

Wiele festiwali europejskich ma w swoim repertuarze muzykę renesansową lub barokową w takim wykonaniu. Nie było jednak do tej pory festiwalu, podczas którego królowałby XIX-wieczny fortepian, na którym zabrzmi część koncertów. Do tej pory uważano, że tylko współczesny fortepian może oddać dynamiczne bogactwo kompozycji Fryderyka Chopina, a przecież muzyka Chopinowska obejmowała też tradycję klasyczną. Festiwal "Chopin i jego Europa" dowodzi, że romantyzm zasługuje na inne odczytanie, a utwory naszego kompozytora prezentują się znacznie ciekawiej na instrumentach oryginalnych.

Muzycy grający na historycznych instrumentach nie są muzealnikami, tylko artystami. - To założenie przyświeca nam od początku - mówi Stanisław Leszczyński. - Festiwal musi zapraszać największe indywidualności artystyczne. Mamy o tyle uproszczone zadanie, że jak Chopin, to fortepian. Odkrył ten instrument dla całego pokolenia muzyków, bez niego XIX-wieczna Europa nie mogłaby się obyć. Bez Chopina fortepian nie zaistniałby w kontekście naszej stylistyki romantycznej. By to uwypuklić, Chopin musi być pokazany w panoramie swojej epoki, na tle takich kompozytorów, jak Field, Hummel, Moscheles. Stąd nazwa festiwalu - tłumaczy.

Jedną z indywidualności tegorocznego festiwalu będzie Andreas Staier, pianista, klawesynista, klawikordzista, który jako wszechstronny muzyk może być symbolem imprezy, której zasadniczym programowym zamysłem jest historyczne wykonawstwo. To artysta, który gra rzeczy najdawniejsze, ale również zapuszcza się w regiony dyskusyjne, np. czy Brahmsa można grać na starym instrumencie, czy lepiej zabrzmi na steinwayu. Decyduje się na stare instrumenty, a efekty są zjawiskowe.

- Wyczulony meloman po pewnym treningu zaczyna mieć alergię na steinwaya - wyznaje Stanisław Leszczyński. - Chyba, że przy tym steinwayu siada Martha Argerich. Wtedy alergia zamienia się w euforię. W nurcie wykonawstwa dionizyjskiego, emocjonalnego, rozwibrowanego, energetycznego drugiej takiej postaci bym nie znalazł - dodaje.

Legendarna pianistka wystąpi dwukrotnie w Filharmonii Narodowej. Inne wielkie nazwiska festiwalu to m.in. Emanuel Ax, Garrick Ohlsson, Nelson Goerner, Janusz Olejniczak, Ewa Pobłocka, Philippe Herreweghe z Orchestre des Champs-Élysées, Frans Brüggen ze swoją Orkiestrą XVIII wieku.

Jednym z nurtów festiwalu jest promocja młodych talentów - kategorii, która była za czasów Chopina bardzo popularna. - Trzeba mieć duże doświadczenie aby wśród tych 10-, 12-, 14-latków rozpoznać rzeczywiste talenty. Młodych ludzi , którzy w sposób harmonijny, odnośnie do swojego etapu rozwoju, potrafią pokazywać to coś, co po prostu nazywa się muzykalnością - mówi dyrektor festiwalu. Młodymi gwiazdami tegorocznej edycji będą 14-latki: Jan Lisiecki i Aimi Kobayashi.

Wybrane koncerty
• Koncert symfoniczny
Alexander Melnikov, Concerto Köln
16.08, Filharmonia Narodowa,
godz. 19.30
• Recital wokalny
Christoph Prégardien, Andreas Staier
19.08, Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego, godz. 19.30
• Koncert symfoniczny Howard Shelley, Jan Lisiecki, Sinfonia Varsovia
20.08, Filharmonia Narodowa, godz. 19.30
• Koncert symfoniczny
Martha Argerich, Agata Szymczewska, Renaud Capuçon, Gautier Capuçon, Sinfonia Varsovia
22.08, Filharmonia Narodowa, godz. 19.30
• Koncert symfoniczny Aimi Kobayashi, Annet Lans, Karin van der Poel, Nederlands Kamerkoor, Orkiestra XVIII Wieku
24.08, Opera Narodowa, godz. 19.30
• Koncert symfoniczny
Emanuel Ax, Marta Kowalczyk, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej
28.08, Filharmonia Narodowa, godz. 19.30