Cesária Évora: Ja w ogóle mało słucham muzyki

Rozmowa z Cesárią Évorą

Pani najnowsza płyta, która ukazała się miesiąc temu, nosi tytuł "Nha Sentimento", czyli "Moje uczucie". Jakich emocji jest dziś w Pani najwięcej?
Asystentka artystki Julietta tłumaczy pytanie z języka angielskiego na kreolski, po czym następuje długa cisza. W końcu Cesária odpowiada.

Spokoju ducha. Jestem spokojna.

A przecież morna, którą Pani od lat śpiewa, zwana jest bluesem z Cabo Verde, ze względu na swoje melancholijne, a nawet smutne, brzmienie.
Mówią tak ci, którzy morny nie rozumieją. Płynie ona nieśpiesznie jak moje życie w Mindelo (miejscowość w Cabo Verde, jednym z krajów na Wyspach Zielonego Przylądka - przyp. M.W.). Morna ma wiele różnych odcieni, dlatego można ją śpiewać o wszystkim: miłości, tęsknocie, spełnieniu. I tak też robię. Zresztą śpiewam też szybszą odmianę morny - coladerę, która łączy w sobie różne gatunki muzyczne, jak rumba i jazz. W barach Mindelo wszyscy śpiewają taką muzykę. To część naszej kultury i nikt tu nie analizuje morny, nie pyta, jaka jest. Po prostu jest nasza.

Dzięki Pani stała się znana na całym świecie. Dziś jest Pani laureatką nagrody Grammy, do współpracy zaprasza Panią Goran Bregović, a Pani piosenkę włączył do swojego repertuaru David Byrne. I pomyśleć, że międzynarodową gwiazdą stała się Pani dopiero w wieku 47 lat!
Przez słuchawkę telefonu słyszę monolog, wypowiedziany lekko podniesionym głosem, który do tej pory brzmiał spokojnie.

Gwiazdą? Jaką gwiazdą? Czasem wydam płytę, pojeżdżę trochę z koncertami po świecie, pochodzę po sklepach, kupię rodzinie prezenty i wracam do domu. Zresztą Grammy nie odebrałam, bo też byłam w trasie. W Mindelo spędzam większość miesięcy w roku. Kim jest David Byrne?

Kompozytor, gitarzysta i wokalista. Kiedyś lider nowofalowego zespołu Talking Heads.
A to nie słyszałam. W ogóle mało słucham muzyki.

Mówiła Pani o śpiewaniu...
A tak. Śpiewam, odkąd pamiętam, tyle że dopóki nie poznałam José da Silvy (menedżer i producent płyt artystki - przyp. M.W.) niespecjalnie mogłam się z tego utrzymać. Dlatego na prawie dziesięć lat dałam sobie z tym spokój i zajęłam się innymi rzeczami. Do momentu, kiedy José zaprosił mnie do Paryża i pomógł wydać pierwszą solową płytę "La Diva Aux Pieds Nus".

Skoro jesteśmy przy współpracownikach, spytam o Pani polskie duety z Kayah i Dorotą Miśkiewicz. Przesłuchała Pani ich płyty przed podjęciem decyzji o zaśpiewaniu wspólnie z nimi?
Jeśli chodzi o artystów do duetów, wybierają ich dla mnie wytwórnia i menedżer. Ufam im i nie wybrali jeszcze kogoś, kogo muzyka by mi się nie spodobała.

Wróćmy do spokoju. Wywiady, koncerty, sesje zdjęciowe, podróże... Gdzie tu miejsce na spokój?
On zawsze jest obok. Trzeba go tylko dobrze poszukać. U mnie wynika on z równowagi, jaką mam w życiu. A udało mi się ją osiągnąć dzięki odpowiedniemu podziałowi czasu na wyjazdy i zwykłe, rodzinne życie. Tylko w domu odpoczywam.

Jak więc wygląda Pani życie w Mindelo?
Mieszkam z dziećmi i wnukami. Przesiaduję na tarasie. Rozmawiam z ludźmi. Chodzę na spacery... po prostu pielęgnuję w sobie spokój.

Cesária Évora

Rocznik 1941, gwiazda world music, najpopularniejsza artystka z Wysp Zielonego Przylądka. Na swoim koncie ma 12 płyt. Śpiewa głównie po kreolsku i portugalsku. Światowy rozgłos przyniósł jej trzeci album "Miss Perfumado" (1992 r.) z takimi przebojami, jak piosenka tytułowa. Nazywana królową morny i bosonogą divą, bo na scenie najczęściej występuje bez butów. Laureatka nagrody Grammy z 2004 r. za płytę "Voz d'Amor". Dwa lata temu otrzymała najwyższe francuskie odznaczenie państwowe - Order Legii Honorowej. Jej fanami są m.in. Branford Marsalis, David Byrne i Goran Bregović, który zaprosił ją do nagrania kompozycji "Ausencia" do filmu Emira Kusturicy "Under-ground". Artystka zaśpiewa 24 listopada w Hali Ludowej, o godz. 19. Bilety (70-160 zł) można kupić w EMPiK-u, na www.eventim.pl i www.ticketpro.pl.

Mamy dla Was pięć podwójnych zaproszeń na koncert Cesárii Évory. Wystarczy przesłać SMS-a o treści gw.cesaria. imię i nazwisko. Na SMS-y czekamy dziś w godzinach 11.00-16.00 pod numerem 7393 (koszt SMS-a - 3,66 zł z VAT). Wygrywa nadawca co 5. SMS-a do wyczerpania nagród. Zwycięzcy zostaną poinformowani o wygranej SMS-em zwrotnym.