Cyfryzacja w przedszkolach: nowe wyzwania i perspektywy — KOMUNIKAT Z BADAŃ

Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) od ponad 70 lat prowadzi m.in. interdyscyplinarne badania naukowe nad funkcjonowaniem i efektywnością systemu edukacji w Polsce. Z ogólnopolskiego badania ilościowego „Cyfryzacja w przedszkolach: nowe wyzwania i perspektywy”, przeprowadzonego przez Zespół Rozwoju Usług IBE w październiku i listopadzie 2023 roku, wynika, że dyrektorzy przedszkoli i nauczyciele wychowania przedszkolnego zdają sobie sprawę z kluczowej roli cyfryzacji w procesie nauczania. W badaniu wzięło udział 1982 dyrektorów oraz 4637 nauczycieli. Niemal 82% nauczycieli wyraziło chęć uczestnictwa w szkoleniach, widząc potrzebę podnoszenia swoich kwalifikacji cyfrowych.

Dyrektorzy placówek z kolei podkreślali istotę wykorzystania sprzętów cyfrowych w pracy dydaktycznej. Opowiadając na pytanie, z których sprzętów regularnie korzystają nauczyciele, wskazywali m.in.:

• w 91% laptopy;
• w 72% tablice interaktywne;
• w 64% rzutniki;
• w 22% roboty interaktywne.

Powyższe dane obrazują skalę wykorzystywania narzędzi cyfrowych w przedszkolach.

Zbadano, jakie zajęcia sprzyjające rozwojowi kompetencji cyfrowych są już w placówkach przedszkolnych realizowane. Zaskakujące jest, że aż 85% nauczycieli zadeklarowało, że wprowadziło do swoich zajęć naukę kodowania i szyfrowania, czyli tworzenia kodów różnych figur geometrycznych i kształtów przy użyciu kolorów. Prawie połowa z nich uwzględniła zaś nauczanie elementów programowania (47%).

Dodatkowo istotną rolę odgrywają zajęcia praktyczne, takie jak budowanie konstrukcji z klocków na podstawie instrukcji, co potwierdziło 69% nauczycieli.

Dyrektorzy i nauczyciele wskazali kluczowe potrzeby związane z wprowadzaniem podstaw edukacji cyfrowej do przedszkoli. Bezpieczeństwo i higiena cyfrowa stanowią priorytet dla 87% dyrektorów. Potrzebę doposażenia placówek w odpowiednie narzędzia widzą zarówno dyrektorzy (80%), jak i nauczyciele (69%). Prawie połowa (47%) dyrektorów zauważa także konieczność podnoszenia kompetencji cyfrowych nauczycieli. Z tym stwierdzeniem zgadzają się też sami nauczyciele, z których 41% opowiedziało się za zorganizowaniem szkolenia w tym zakresie.

Dyrektorzy wskazali także sprzęty elektroniczne, w które powinna zostać doposażona placówka, aby możliwe było efektywne wprowadzenie edukacji cyfrowej na etapie przedszkolnym:

• maty interaktywne (74% respondentów);
• roboty interaktywne (66%);
• laptopy (55%);
• maty do nauki kodowania (54%);
• klocki (46%);
• tablety (45%).

Ponadto nauczyciele odpowiedzieli na pytanie, jakie materiały metodyczne umożliwią im efektywne nauczanie podstaw edukacji cyfrowej na etapie przedszkolnym: 76% respondentów wskazało scenariusze zajęć z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych, 64% – filmiki instruktażowe, 62% – materiały szkoleniowe, 53% – inspiracje, jak samodzielnie stworzyć pomoce dydaktyczne, 49% – instrukcje niezbędne do nauczania odczytywania wzorów, na podstawie których uczniowie mogą stworzyć wybraną konstrukcję z klocków.

Wskazane przez nauczycieli obszary tematyczne, w których chcieliby rozwijać kompetencje, obejmują kształtowanie umiejętności logicznego i systematycznego myślenia (65%), wykorzystanie robotyki i nowych technologii podczas zajęć (44%), wykorzystanie najnowszych technologii i narzędzi do edukacji cyfrowej (41%) oraz wspieranie dzieci ze specjalnymi potrzebami (38%).

Badania przeprowadzone przez IBE rzucają światło na obecny stan cyfryzacji przedszkoli, zwracając uwagę na potencjał rozwoju tego obszaru oraz potrzeby i wyzwania, które wiążą się z wprowadzaniem nowych technologii do nauczania przedszkolnego. Kompleksowe podejście do cyfryzacji wydaje się tu nie tyle pożądane, ile niezbędne, aby dzieci zostały wyposażone w kompetencje ułatwiające im sprostanie wyzwaniom nowoczesnego świata. Dlatego inwestycje w odpowiednie szkolenia, narzędzia i programy edukacyjne są kluczowe dla rozwoju przedszkoli jako miejsc, gdzie rewolucja cyfrowa służy edukacji najmłodszych. Nie można jednak przy tym zapomnieć o zasadach bezpieczeństwa i higieny cyfrowej.

Cały raport dotyczący cyfryzacji przedszkoli zostanie opublikowany na portalu Edukacja.gov.pl