Jest skarga Prokuratora Generalnego ws. naruszenia prawa własności mieszkańców kamienicy na Mokotowie

Prokurator Łapczyński wyjaśnił, że do Sądu Najwyższego została skierowana skarga nadzwyczajna od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 24 czerwca 2019 r. Na jego podstawie oddano osobom trzecim w użytkowanie wieczyste na 99 lat nieruchomość przy ul. Kazimierzowskiej 72 w Warszawie. Stało się to w sytuacji, gdy użytkowanie wieczyste może być ustanowione jedynie w odniesieniu do nieruchomości gruntowej stanowiącej wyłączną własność Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub związku jednostek samorządu terytorialnego.

"Orzekając, sąd pominął, iż co do części wyodrębnionych lokali w budynku przy ul. Kazimierzowskiej 72, przysługiwało prawo własności innym osobom. Współwłaścicielami byli Miasto Stołeczne Warszawa oraz właściciele wyodrębnionych lokali, co wykluczało ustanowienie użytkowania wieczystego na rzecz powodów" - przekazał.

W kwestionowanym przez Prokuratora Generalnego wyroku z 2019 r. sąd okręgowy uwzględnił pozew trzech osób, które wniosły o stwierdzenie, że pozwany – czyli Miasto Stołeczne Warszawa – ma obowiązek zawrzeć z nimi umowę o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste oraz umowę sprzedaży swojego udziału w nieruchomości leżącej przy ul. Kazimierzowskiej 72.

Swój wyrok sąd oparł na przepisach tzw. dekretu Bieruta z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy oraz decyzji Prezydent Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz z 22 października 2015 r.

"Sąd uznał, że skoro na mocy dekretu Bieruta przodkowi powodów przysługiwało użytkowanie wieczyste, potwierdzone następnie decyzją prezydenta stolicy w 2015 r., to jest związany tymi decyzjami administracyjnymi w postępowaniu cywilnoprawnym" - przekazał prok. Łapczyński.

Dodał, że sąd wydał zatem wyrok, który przekazał lokale zamieszkałe przez ich faktycznych prawnych właścicieli pod zarząd prywatnych osób na 99 lat.

"Wyrok nie został zaskarżony przez stołeczny ratusz" - podkreślił.

Przekazał, że kamienica przy ul. Kazimierzowskiej jako wybudowana po 21 listopada 1945 r. w ogóle nie spełniała przesłanek dekretu Bieruta. "Od momentu jej powstania do wyodrębnienia się w niej pierwszego lokalu stanowiła część składową gruntu (zasada superficies solo cedit – to, co jest na powierzchni, przypada gruntowi)" - wyjaśnił prokurator.

Dodał, że wraz z wyodrębnieniem się pierwszego lokalu mieszkalnego, budynek stał się odrębną nieruchomością stanowiącą przedmiot współwłasności osoby prawnej prawa publicznego oraz właściciela lokalu, będącego jednocześnie użytkownikiem wieczystym gruntu.

Sytuacja zmieniła się w 2018 r., kiedy to weszła w życie ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. "Wskutek zmiany prawa 1 stycznia 2019 roku budynek na powrót stał się częścią składową nieruchomości gruntowej, której współwłaścicielami byli Miasta Stołeczne Warszawa w udziale 0,649 oraz właściciele wyodrębnionych lokali w udziale 0,351 części" - wyjaśnił Łapczyński.

Zaznaczył, że taka struktura własnościowa nieruchomości zgodnie z art. 232 §1 kodeksu cywilnego uniemożliwia, jak wskazał Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro w skardze nadzwyczajnej skierowanej do Sądu Najwyższego, jej przekazanie pod użytkowanie wieczyste.

"Ono bowiem może być ustanowione jedynie w stosunku do nieruchomości, które stanowią wyłączną własność, w tym przypadku, jednostki samorządu terytorialnego. Wydając wyrok w kwestii użytkowania wieczystego Sąd Okręgowy w Warszawie naruszył ww. przepis kodeksu cywilnego" - podkreślił.

Dodał, że Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro zarzucił również, że sąd naruszył m.in. określoną w art. 21 ust. 1 oraz w art. 64 Konstytucji RP zasadę ochrony prawa własności i innych praw majątkowych właścicieli wyodrębnionych lokali w budynku przy ul. Kazimierzowskiej 72. "Naruszenie to polegało na obciążeniu mieszkań – przedmiotów ich własności – prawem użytkowania wieczystego" - wyjaśnił.

"Sąd w tej sprawie, wbrew ustawie zasadniczej, nie ochronił praw słusznie nabytych mieszkańców kamienicy. Działał wbrew zasadzie sprawiedliwości proceduralnej i naruszył zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa" - zaznaczył.

Podkreślił, że Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku, którym Sąd Okręgowy w Warszawie stworzył nieznaną ustawie konstrukcję polegającą na oddaniu w użytkowanie wieczyste udziału w prawie własności nieruchomości gruntowej i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania temu sądowi.

Sprawę skomentował też w wypowiedzi dla PAP wiceminister sprawiedliwości i szef komisji weryfikacyjnej ws. reprywatyzacji Sebastian Kaleta.

"Komisja weryfikacyjna w zeszłym tygodniu wszczęła postępowanie rozpoznawcze i wpisała do księgi wieczystej zakaz zbywania tej nieruchomości. W związku z informacją, że prokuratura składa skargę nadzwyczajną, komisja dalszy kierunek czynności uzależnia od wyroku NSA w sprawie transakcji roszczeniami i rozpoznania przez Sąd Najwyższy skargi nadzwyczajnej prokuratora generalnego. A do tego czasu na tej nieruchomości jest ustanowiony zakaz zbywania" - podkreślił wiceminister Kaleta.