Muzeum Żołnierzy Wyklętych w areszcie na Rakowieckiej. „Wyjątkowe w skali Europy”

Areszt na Mokotowie działa od 1904 roku i jest jedną z najbardziej znanych tego typu placówek w Polsce. Więzienie prowadzone w tym miejscu miało opinię jednego z najcięższych w czasach zaboru rosyjskiego. Długo umieszczano tutaj głównie więźniów politycznych. Na przełomie lat 40. i 50. minionego stulecia wykonano tam ponad 350 wyroków kary śmierci. W ten sposób rozprawiano się z żołnierzami polskiego podziemia. Na śmierć skazany został tu m. in. Witold Pilecki. Zwłoki więźniów politycznych zakopywano w nocy w tzw. kwaterze na łączce, przy murze cmentarnym Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Także w PRL przetrzymywano tu opozycjonistów, chociażby Jacka Kuronia czy Andrzeja Gwiazdę. W 2016 roku postanowiono, że areszt na Mokotowie będzie stopniowo zamykany i przekształcony w muzeum.

Dawne więzienie zostało nazwane Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Jego dyrektorem wybrano Jacka Pawłowicza. Do tej pory udało się zorganizować w tym miejscu Noc Muzeów, powołać radę programową oraz zacząć zbieranie eksponatów. Teraz instytucja ma zostać przekształcona w muzeum z prawdziwego zdarzenia. Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiedziało konkurs architektoniczny na wygląd powięziennych wnętrz. - To będzie muzeum wyjątkowe, nie tylko w skali Polski, ale również w skali Europy – mówił podczas konferencji Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Patryk Jaki, któremu Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro powierzył nadzór nad realizacją projektu budowy muzeum. Konkurs ma być przeznaczony dla architektów z całego świata. Dokumenty mają zostać przetłumaczone na wiele języków tak, by zainteresować placówką międzynarodowe gremium.

Prace konkursowe, po spełnieniu wszystkich warunków, można składać do połowy stycznia. Pod koniec tego miesiąca ogłoszone zostaną wyniki. Zgodnie z zapisami projektowane rozwiązania mają przekształcić dawne więzienne wnętrza w nowoczesną placówkę. Dla potrzeb Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL powstanie też nowe skrzydło budynku. Zwycięzca konkursu architektonicznego otrzyma nagrodę w wysokości 50 tys. zł, a zdobywcy miejsc drugiego i trzeciego - nagrody w wysokości odpowiednio 30 tys. zł i 20 tys. zł. Przewidziano również dwa dodatkowe wyróżnienia, które zostaną nagrodzone kwotą po 10 tys. zł. Placówka ma zostać otwarta 1 marca 2019 roku, czyli podczas Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych.”