Pałac Brühla odkrywa tajemnice. Archeolodzy natrafili na niezwykłe znaleziska. "Potężna kapsuła czasu"

Prace na terenie, gdzie przed wojną stał pałac Brühla trwają od miesiąca. Właśnie rozpoczęła się ich kolejna faza. Obszar ten najpierw sprawdzili saperzy, a następnie przeprowadzone zostały nieinwazyjne badania geofizyczne. Teraz do swoich działań przystąpili archeolodzy.

Do przebadania jest ponad 4 tysiące metrów kwadratowych powierzchni, na której pod warstwą trawy znajdują się relikty międzywojennej siedziby Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

W poniższej galerii można zobaczyć najciekawsze z dotychczasowych odkryć badaczy.

Rzecznik spółki pałac Saski Sławomir Kuliński podsumował w rozmowie z naszym portalem najważniejsze odkrycia, jakich dokonano podczas prac archeologicznych, które rozpoczęły się 4 lipca 2023 roku. To właśnie wtedy rozpoczęto usuwanie darni oraz płyt chodnikowych i przystąpiono do właściwych działań.

Na pierwsze efekty prac nie trzeba było długo czekać. Pierwsze elementy zdobień fasady pałacu Brühla zostały wykopane podczas drugiego dnia działań archeologów.

Ten teren to potężna kapsuła czasu - komentował wówczas Sławomir Kuliński.

Jak dotąd, do najciekawszych odkryć badaczy należy zaliczyć m.in.:

• Kryształowy kałamarz z 20-lecia międzywojennego
• Szklana (jasnozielone szkło) butelka po oleju lub alkoholu
• Hełm polski wz. 31
• Męski trzewik skórzany (okres okupacji)
• Fragment balustrady (metal)
• Pomarańczowy flakon na leki z wypukłym napisem Varsovie
• Naboje oraz łuski wraz z szynami magazynowymi do mausera, polska produkcja (1939 r.) z fabryki prochu i amunicji w Skarżysku Kamiennej, łuski do naboi pochodzą ze Spółki Akcyjnej Fabryk Metalowych pod Firmą "Norblin" Bracia Buch i T. Werner

Sławomir Kuliński zwraca także uwagę na odkopaną łazienkę z okresu 20-lecia międzywojennego.

Na tym etapie prac archeolodzy nadzorują pracę koparki, aby żaden z odsłanianych reliktów architektonicznych nie uległ uszkodzeniu. Usunięcie warstw niwelacyjnych umożliwi przystąpienie do prac prowadzonych ręcznie, wówczas archeolodzy zaczną eksplorować kolejne warstwy kulturowe terenu o powierzchni ok. 4389 metrów kwadratowych.

Odsłanianie relikty zabudowań pałacu Brühla zostaną zinwentaryzowane, podobnie jak odnalezione między murami artefakty, czyli zabytki ruchome, które dodatkowo zostaną poddane wstępnej konserwacji. Wykopaliska mają potrwać do grudnia bieżącego roku.

Do jednych z ciekawszych odkryć z pewnością należy także tunel, biegnący w kierunku ulicy Wierzbowej. Znajduje się on na około czterech metrach głębokości. Jak podkreśla rzecznik spółki pałac Saski, nie ma go w żadnej ewidencji ani planach, posiadanych przez badaczy.

Kolejną zagadką jest kamień, na którym wyrzeźbiono imię i nazwisko: Jan Raróg.

Kim był Jan Raróg i dlaczego jego imię oraz nazwisko wyrzeźbiono z tak wielką pieczołowitością w ozdobnym kamieniu jeszcze nie wiemy ale z pewnością będzie to zagadka, którą badacze i archeolodzy pracujący na terenie Pałacu Brühla postarają się rozwikłać - napisał na TT Sławomir Kuliński.

W odróżnieniu od terenu Pałacu Saskiego, przestrzeń, którą wcześniej zajmował Pałac Brühla - poza skromnym fragmentem oficyn - nigdy nie została przebadana. Bezprecedensowe prace archeologiczne na terenie bogatego w historię, współczesnego centrum stolicy mogą przynieść wiele zaskoczeń.

W trakcie badań, które potrwają do końca roku, specjaliści zgłębią nie tylko kolejne warstwy kulturowe związane z przeszłością Pałacu Brühla, cofając się do jego pierwszego wcielenia, czyli pałacu marszałka sejmu Jerzego Ossolińskiego. Archeolodzy przyjrzą się także wcześniejszej historii tego miejsca, gdzie przechodziły wały zygmuntowskie z fosą, których pozostałości mogą okazać się skarbnicą wiedzy o zamierzchłych czasach.

Zanim jednak dotrą do czasów panowania Zygmunta III Wazy, eksplorować będą młodsze warstwy, związane z międzywojenną historią pałacu, w którym mieściła się wtedy wystawna siedziba Ministerstwa Spraw Zagranicznych - informują przedstawiciele spółki pałac Saski.

Pałac Brühla znajdował się w Warszawie przy ul. Wierzbowej 1 i przy placu marsz. Józefa Piłsudskiego. Budowla została wzniesiona w latach 1639-1642 dla marszałka sejmu i wojewody sandomierskiego Jerzego Ossolińskiego. Był to wtedy budynek piętrowy, na planie czworokąta, z dwiema wieżyczkami w rogach budynku od strony ogrodu. W 1750 roku pałac został zakupiony przez Henryka Brühla, pierwszego ministra króla Augusta III Sasa. Dla niego w latach 1754–1759 przeprowadzono rozbudowę, w stylu rokoko. Autorami projektu byli dwaj architekci: Joachim Daniel Jauch i Johann Friedrich Knöbel. Obiekt został zniszczony przez nazistowskich Niemców po upadku powstania warszawskiego w grudniu 1944 roku, razem z sąsiednim pałacem Saskim.

Odbudowa pałacu Saskiego, pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej 6, 8 i 10/12 zakłada przywrócenie historycznych gmachów w formie z sierpnia 1939 roku. Miejsce, które przez niemal 400 lat tętniło życiem, ma powrócić na mapę Warszawy w 2030 roku.

Inwestycję zainaugurował w 2018 roku prezydent RP Andrzej Duda, podczas obchodów 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę.

Uroczyste podpisanie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy pałacu Saskiego, pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie przez Prezydenta RP, miało miejsce 15 sierpnia 2021 r. Tego samego roku powołano spółkę celową odpowiedzialną za przedsięwzięcie.

W 2023 roku ogłoszono konkurs architektoniczny na projekt budynków zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego: pałacu Brühla, pałacu Saskiego i kamienic od strony ul. Królewskiej.