O przedwojennym Towarzystwie Czytelni Ludowych

Poniżej kartka  korespondencyjna adresowana do sekretariatu Towarzystwa Czytelni Ludowych. 
Pruszcz Pomorski pow. Świecie 22 kwietnia 1936
„Proszę mam przysłać na dzień 3 Maja celem przeprowadzenia zbiórki na cele T.C.L ca 40 nalepek po niskich cenach, upoważnienie dla 2 zbierających, 300 szt. znaczków na zbiórkę uliczną." Koło miejscowe T.C.L - podpis nieczytelny.
Towarzystwo Czytelni Ludowych w skrócie (TCL) - organizacja oświatowa założona w 1880 roku w państwie pruskim,  kontynuator 7-letniej działalności Towarzystwa Oświaty Ludowej. Charakterystyką organizacji T.C.L było szerzenie oświaty wśród polskiej ludności, zakładanie bibliotek i czytelni oraz organizacja odczytów. Za cel przyjęto także, wydruk kartek korespondencyjnych i telegramów.
Działalność T.C.L. napotykała na szykany ze strony niemieckiej, bojówkarze niemieccy niszczyli książki. Pomimo przeszkód pod egidą TCL wiele bibliotek działało aż do wybuchu wojny w 1939 roku.
Prezesem powiatowego Komitetu Towarzystwa Czytelni Ludowych (T.C.L.) w Grudziądzu, a zarazem jego współzałożycielem, ksiądz Władysław Łęga. Kiedy pod opiekę TCL przekazano grudziądzką bibliotekę i muzeum stanął na czele utworzonej sekcji muzealnej towarzystwa.
W tym samym gmachu, w 1921 roku utworzono polską bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych. Zgromadzono w niej literaturę polską i światową o wysokim poziomie artystycznym, a także niemal komplet polskiej literatury romantycznej.
W dniu 17 listopada 1924 roku założona została staraniem Komitetu T.C.L. biblioteka na Chełmińskim Przedmieściu . Przewodniczącym Podkomitetu był ks. kuratus Jan Klunder. Biblioteka mieściła się w kancelarii parafialnej przy ulicy Bydgoskiej 10. Wypożyczanie książek odbywało się w poniedziałki i czwartki od godz. 4 do 6 popołudniu.
Z początkiem stycznia 1928 roku otworzona została także z ramienia T.C.L. czytelnia przy ulicy Wiślanej 3 pod kierownictwem podkomitetu na Chełmińskim Przedmieściu. Zaopatrzona była bogato w dzienniki tygodniki i miesięczniki ilustrowane.
Ze źródeł wiemy, ze polska biblioteka, licząca 35 tysięcy tomów, została kompletnie zniszczona przez Niemców już w pierwszych dniach wojny 1939 roku. Zniszczono wszystkie polskie książki łącznie z rocznikami "Gazety Grudziądzkiej", których nie udało się odtworzyć w komplecie do dnia dzisiejszego.