Przedwojenna kamienica przy Placu Zbawiciela. W stolicy takich pozostało zaledwie kilka. Wyjątkowa historia. Jaka czeka ją przyszłość?

Kamienica przy Marszałkowskiej 41 jest wpisana do rejestru zabytków. Plac Zbawiciela, z zachowaniem odpowiednich proporcji bywa porównywany do Piazza della Repubblica w Rzymie. Nieprzypadkowo. Taki był bowiem pierwotny zamysł i inspiracja. Tworzyła go między innymi kamienica powstała pod koniec XIX wieku dla Jana Sobierajskiego. On sam był technikiem nadzorującym budowę. Niedługo później przeszła ona na własności Felicji i Włodzimierza Domańskich.

Jak pisał kiedyś znany varsavianista, Jarosław Zieliński, została zaprojektowana jako trzypiętrowy budynek o dwóch dwutraktowych skrzydłach frontowych i jednotraktowej oficynie północnej. Skrzydło od strony placu Zbawiciela ma osiem, a od strony ul. Marszałkowskiej siedem osi. Na osi środkowej skrzydła od ul. Marszałkowskiej znajduje się przejazd bramny. Budynek ma drewniane stropy i niski dwuspadowy dach.

Właścicielem budynku jest Zakład Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy Śródmieście. Obecnie jest pusty, kilka lat temu wysiedlono zarówno mieszkańców jak użytkowników lokali handlowych, a kamienica czeka na remont. Miejsce jest bardzo reprezentacyjne, a budynek ma dużą wartość historyczną. Do ZGN zarządzającego budynkiem przesłaliśmy zapytanie o przyszłość historycznej kamienicy.

Zapytaliśmy czy budynek przewidziany jest do remontu przez dzielnicę lub miasto i jakie mogłoby być jego przeznaczenie (np. na lokale komunalne) czy też władze dzielnicy nie planują poważniejszych prac tylko sprzedaż inwestorowi chętnemu do wyremontowania kamienicy?

Budynek przy ul. Marszałkowskiej 41 przeznaczony jest do sprzedaży, a procedura kompletowania niezbędnych dokumentów jest w toku. Po zakończeniu – niezależnych od nas – postępowań prowadzonych przez stołeczne, ale także inne organy administracji oraz sądy, będziemy mogli wystawić budynek na sprzedaż. Mamy nadzieję, że finalizacja sprawy nastąpi jak najszybciej - tłumaczy nam rzecznik prasowy dzielnicy Śródmieście, Paweł Siedlecki.

Jak informuje portal “Tu było, tu stało” dotychczas przeprowadzono tylko prace zabezpieczające budynek przed dalszymi zniszczeniami, naprawiając dach, rynny i zabezpieczając gzymsy. W międzywojniu uproszczona została elewacja kamienicy. Pozbyto się dekoracji i detali. Zdobienia pozostały tylko na parterze i w bramie oraz wnętrzach. To jeden z nielicznych budynków w stolicy, który pamięta zmiany z lat 30. XX wieku kiedy pozbywano się zdobień i przetrwał do dziś. Na poniższym zdjęciu kamienica przed zmianami widoczna po lewej stronie.

Już w 1945 roku wracało tu życie. Jan Raczyński uruchomił zakład naprawy maszyn w dawnym lokalu, który prowadził do powstania. Maria Dąbrowska w swoich wspomnieniach pisała, że w przerażającej Warszawie 1945 roku wśród ruin placu Zbawiciela, gdy ujrzała pierwszy stragan sporządzony z komód i desek znalezionych w tychże ruinach, pierwszą rzeczą jaką zobaczyła na straganie była litrowa butelka wódki.

W czasie wojny Wiktoria Śliwowska ukrywała tam dziewczynkę przeszmuglowaną z getta warszawskiego. W 1990 roku odznaczona została za to medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W czasie powstania warszawskiego w kamienicy mieścił się m.in. posterunek kompanii kpt. Antoniego Kazimierza Dembowskiego „Lodeckiego” (batalion „Ruczaj”), utrzymany do końca walk. W czasie powstania kamienica została częściowo spalona, ale nie wysadzona dzięki czemu ocalała.