„Dom Sunderlanda” na Mazowszu trafił do rejestru zabytków. Był częstym miejscem wizyt Bolesława Leśmiana

Prof. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego budynek dawnej fabryki fajansu L. Sunderlanda tzw. „Dom Sunderlanda” przy ul. Podzamcze 38 w Iłży. Postępowanie w tej sprawie było wszczęte z urzędu.

- Budynek jest świadectwem wielowiekowych przemian architektury od połowy XVIII aż do początku XX w. Jego znaczną wartością historyczną jest materialne świadectwo wchodzące w skład układu urbanistyczno-krajobrazowego w Iłży - przekazuje prof. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Budynek, tzw. „Dom Sunderlanda” położony jest u podnóża Wzgórza Zamkowego. W 1816 roku został przekazany Głównej Dyrekcji Górniczej Królestwa Polskiego, instytucji powołanej do rozwoju górnictwa i hutnictwa z inicjatywy Stanisława Staszica.

W 1823 r. z jego inicjatywy w Iłży założono fabrykę fajansu. Jej założenia i prowadzenia podjął się Żyd pochodzący z Anglii, Lewi Selig Sunderland.

- Wybór nie był przypadkowy. Doskonała jakość iłżeckiej gliny sprawiła, że już w średniowieczu Iłża słynęła ze swoich wyrobów ceramicznych. W 1885 r. wstrzymano produkcję w związku z bankructwem jednego ze wspólników - pisze prof. Jakub Lewicki.

Budynek został przebudowany na część produkcyjną i mieszkalną. Obecny wygląd pochodzi z 1879 roku, kiedy to Seweryn Sunderland dokonał gruntownego remontu.

„Dom Sunderlanda” był częstym miejscem wizyt Bolesława Leśmiana wybitnego poety, prozaika, krytyka literackiego. To właśnie za budynkiem znajdował się malinowy chruśniak, sentymentalnie wspominany w jednym z wierszy poety. Poeta bywał w Iłży między 1902 a 1936 r.

- Obiekt jest żywym dowodem niegdyś krajowej sławy przemysłu fajansu Iłży. Ponadto jest źródłem wiedzy na temat historii i genealogii rodziny Sunderlandów i życia Bolesława Leśmiana z nią się przenikającego. Obiekt, jest trwałym dowodem charakterystyki życia codziennego, zamieszkiwania, rozwoju i przemysłu miasta jakim jest Iłża - powiedział Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.